افزایش سطح تستوسترون
همان‌طور که می‌دانید غدد درون ریز بدن ترکیباتی به نام هورمون ترشح می‌کنند. این ترکیبات از طریق خون وارد سلول‌های مختلف یا بافت‌های گوناگون بدن می‌شوند و در هر قسمت با انجام یک سری اعمال شیمیایی نقش خود را ایفا می‌کنند. به طور کلی هورمون‌ها از طریق سنتز آنزیم‌ها سوخت و ساز بدن را تنظیم می‌کنند. تستوسترون نوعی هورمون جنسی است که توسط غدد جنسی مردانه ترشح می‌شود و در پیدایش صفات جنسی ثانویه موثر است.
در این مقاله از داروخانه آنلاین اندرزگو درباره این هورمون و راه‌های افزایش آن یعنی افزایش تستوسترون طبیعی صحبت می‌کنیم. پس با ما همراه باشید.
براساس نتایج یک پژوهش که روی ۹ هزار و ۵۴ مردِ ۱۹ تا ۳۹ ساله با وزن مناسب انجام شد، میزان طبیعی هورمون تستوسترون در آنها بین ۲۶۴ و ۹۱۶ نانوگرم در هر دِسی‌لیتر اندازه‌گیری شده بود. بعضی از شرکت‌های تولید دارو، مواد و داروهایی را برای افزایش تستوسترون روانه بازار می‌کنند که اگر چه برای درصدی از افراد مؤثر است، اما مانع از تولید این هورمون به صورت طبیعی در بدن می‌شود.
ضمن اینکه این داروها، عوارضی هم به وجود می‌آورند. مطالعات و تحقیقات هم نشان می‌دهند که مزایا و سلامت این داروها در بلندمدت ثابت نشده است. بهترین راه برای افزایش تستوسترون، به کارگیری عادات و سبک زندگی سالم است.
تستوسترون چیست؟
همان‌طور که اشاره شد تستوسترون یک هورمون جنسی مردانه است که توسط سلول‌های لیدیگ در بیضه‌ها تولید می‌شود و کنترل میزان آن نیز بر عهده غده هیپوفیز در مغز است. البته این هورمون در بانوان نیز تولید می‌شود. اما در مقایسه با آقایان میزان ترشح آن کمتر است.
تستوسترون چه فوایدی برای بدن دارد؟
هورمون تستوسترون یک هورمون سرنوشت ساز برای آقایان است و برخی از اعمال بدن را تنظیم می‌کند. این اعمال عبارت اند از:
- تولید اسپرم
- تراکم استخوان
- توزیع چربی
- رشد عضلانی
- تولید گلبول قرمز
- تحریک میل جنسی
ترشح هورمون تستوسترون در بانوان چه فواید و چه عوارضی دارد؟
همان‌طور که اشاره شد این هورمون در بانوان به میزان کمتری ترشح می‌شود و به تحریک میل جنسی، قدرت عضلانی و تراکم استخوان آنها کمک می‌کند. اما اگر این هورمون بیشتر از اندازه تولید شود می‌تواند منجر به افزایش ویژگی‌های مردانه، ناباروری و طاسی در بانوان شود.
چرا تستوسترون در مردان کاهش می‌یابد؟
هورمون تستوسترون یکی از مهم‌ترین هورمون‌های بدن است که با افزایش سن ترشح آن کاهش پیدا می‌کند. معمولا از ۳۰ سالگی به بعد هر سال ۱ درصد از ترشح این هورمون کاسته می‌شود. اما برخی موارد نیز وجود دارد که در کاهش ترشح این هورمون موثر است. این موارد به شرح زیر است:
- مصرف زیاد الکل
- مصرف دخانیات و برخی داروها
- افزایش فشار خون
- کلسترول بالا
- استفاده از هورمون‌های آنابولیک
- اضافه وزن
- تومور هیپوتالاموس و هیپوفیز
- آسیب به بیضه‌ها در اثر ضربه یا بیماری
- بیماری‌های کبدی و دیابت
- بیماری‌های ارثی نظیر سندروم داون
- انجام شیمی درمانی یا رادیوتراپی جهت درمان سرطان
مصرف مواد غذایی برای افزایش تستوسترون
مصرف برخی غذاهای طبیعی به افزایش این هورمون در بدن کمک می‌کند. این غذاها به شرح زیر هستند:
- ماهی تن
- شیرکم چرب
- غلات غنی شده
- گوشت گاو
- غذاهای دریای مانند شاه میگو
- زرده تخم مرغ(البته باید به کلسترول زرده تخم مرغم توجه داشته باشید)
- حبوبات خصوصا لوبیا
- شنبلیله
- خارخاسک
- زنجبیل
- مواد دارای ویتامین دی
کاهش هورمون تستوسترون چه عوارضی دارد؟
همان‌طور که ذکر شد تستوسترون برخی اعمال بدن را تنظیم می‌کند. پس کاهش آن برای بدن مشکلاتی ایجاد می‌کند. از عوارض کاهش تستوسترون می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ناباروی
- عدم نعوذ
- ریزش مو
- کاهش میل جنسی
- افزایش چربی در بدن
- کاهش توده عضلانی
- خستگی دائمی
- افسردگی
- اختلال خواب
- بزرگ شدن سینه‌ها
- راه‌های افزایش تستوسترون
همان‌طور که در بالا اشاره شد با افزایش سن ترشح تستوسترون کاهش می‌یابد و طبعا عوارضی برای بدن ایجاد می‌کند. بنابراین برای جبران آن به جای استفاده از دارو و هورمون باید از راهکارهایی استفاده کرد که منجر به تولید تستوسترون طبیعی شود. برخی از این راهکارها عبارتند از :
راهکارهای افزایش تستوسترون طبیعی
ما در این قسمت از مجموعه توصیه‌های داروخانه آنلاین اندرزگو بصورت اجمال، به تعدادی از این راهکارها اشاره می‌کنیم:
استراحت و خواب کافی
خواب کافی و آرام در زمان مناسب خواب یعنی شب ۱۱تا ۷ صبح به افزایش تستوسترون کمک می کند . مطاله‌ای بر روی ۳۰ نفر از مردان جوان انجام شد و در این تحقیق افراد بمدت یک هفته شبی ۱۰ ساعت خواب ارام داشتند و سپس سطح هورمون تستوسترون انها اندازه گیری شد.
در مرحله بعد این افراد به مدت یک هفته تنها ۵ ساعت اجازه خوابیدن داشتند و بعد از یک هفته دوباره سطح تستسترون آنها اندازه گیری و مشخص شد که بعد از یک هفته کم خوابی سطح تستسترون بدن این مردان ۱۵ درصد کاهش داشته است که عدد بسیار قابل توجهی است. به همین دلیل داشتن یک خواب ۸ ساعته آرام بعنوان یکی از راه‌های طبیعی افزایش تستسترون اکیدا توصیه می شود.
استفاده از یک رژیم غذایی سالم
معمولا کاهش تستوسترون در بدن و اضافه وزن موجب اختلال در عملکرد مغز و ایجاد التهاب شده و سطح هورمون‌ها را تغییر می‌دهد. به همین دلیل برای این که این هورمون در سطح مطلوبی بماند باید از یک رژیم غذایی مناسب استفاده کرد. لازم به ذکر است که استفاده از مواد ارگانیک در رژیم غذایی در مصرف گروه‌های غذایی نظیر چربی، کربوهیدرات و پروتئین تعادل برقرار می‌سازد.
کاهش وزن و انجام فعالیت های ورزشی
برا اساس مطالعات علمی ثابت شده است که سطح تستوسترون در بدن افراد چاق بسیار کمتراز افرادی با وزن متناسب است.دلیل این اختلاف هم طبیعتا کاهش سطح آمادگی، بالابودن چربی و کم بودن حجم عضلات است.
از طرف دیگر ورزش منظم می تواند با مزیت هایی مانند وزن مناسب، تناسب اندام و قدرت عضلات مرتبط باشد. ورزشکاران و بدنسازان نیز باید بدانند که فعالیت قدرتی عضلات درشت بدن مثل عضلات ران به افزایش تستوسترون کمک می‌کند.
دوری از استرس
استرس مزمن و بلندمدت خطرناک است و باعث بروز مشکلات مختلفی در بدن می‌شود. استرس، هورمون کورتیزول را افزایش می‌دهد. این هورمون، اثرات متعددی در بدن دارد. مثلا روی پاسخ سیستم ایمنی و سوخت‌وساز بدن اثر می‌گذارد. افزایش کورتیزول روی سطح تستوسترون اثر منفی دارد و آن را کاهش می‌دهد. طبق نتایج پژوهشی که در سال ۲۰۱۶ انجام شد، وقایع استرس‌زا می‌توانند باعث تغییر سطح تستوسترون در مردان شوند.
در این تحقیق، از ۵۸ مرد و زن دانشجوی پزشکی، دو ماه قبل از شروع امتحانات نهایی‌شان یعنی زمانی که استرس داشتند، نمونه‌های بزاق گرفته شد. سطح تستوسترون در مردان با افزایش میزان استرس امتحان به طور محسوسی افزایش پیدا کرد، ولی تستوسترون با افزایش میزان استرس در زنان کمتر می‌شد. محققان دریافتند که میزان استرس در بدن مردان باعث پرخاشگری، نگرانی و جلوگیری از بروز احساسات می‌شود. در واقع، واکنش بدن مردان و زنان نسبت به استرس متفاوت است.
فعالیت مداوم
یکی دیگر از روش‌های افزایش تستوسترون و حفظ تعادل در سطح آن، میزان فعالیت بدنی است. براساس تحقیقات مختلف، افزایش میزان فعالیت جسمانی بیشتر از کاهش وزن در افزایش تستوسترون نقش دارد. البته حفظ تعادل در انجام حرکات ورزشی هم مهم است.
چون اگر تمرینات ورزشی و فعالیت‌های بدنی از حد تعادل خارج شوند، امکان افت تستوسترون به وجود می‌آید. مثلا پژوهشی ثابت کرد دونده‌هایی که در زمینه دوی استقامت فعالیت دارند، احتمالا با کاهش میزان تستوسترون روبه‌رو هستند. به نظر می‌رسد که علت این کاهش، تغذیهٔ نادرست و عدم وجود انرژی کافی باشد.
عدم استعمال دخانیات و الکل
استفاده از دخانیات و الکل بر روی هورمون‌های جنسی اثر منفی دارد و باعث تخریب سلول‌ها و عدم واکنش درست هورمون‌ها می‌شود.
کنترل مصرف داروها
معمولا استفاده از برخی داروها نیز بر میزان تولید تستوسترون اثر می‌گذارد و سطح این هورمون را در بدن کاهش می‌دهد. از جمله داروهایی که باعث کاهش این هورمون می‌شود؛ استاتین است. این دارو جهت کنترل کلسترول استفاده می‌شود.
استفاده از ویتامین‌ها و مکمل‌ها
بعضی از مواد مغذی در افزایش تستوسترون طبیعی موثر هستند:
مکمل ویتامین D
استفاده از مکمل‌ها نظیر قرص ویتامین D سبب افزایش تستوسترون طبیعی می‌شود. البته این ویتامین توسط نور خورشید نیز جذب بدن می‌شود و شیر غنی شده، غلات، ماهی سالمون و روغن ماهی نیز منابع خوبی برای تامین این ویتامین هستند.
قرص منیزیم
مکمل‌های منیزیم نیز در متعادل نگه داشتن سطح تستوسترون نقش دارند. البته در صورتی که بدن با کمبود آن مواجه باشد. لازم به ذکر است که استفاده از این مکمل‌ها برای افراد ورزشکار باعث تولید تستوسترون بیشتر می‌شود.
هورمون DHEA
هورمون DHEA هورمونی است که بر میزان ترشح تستوسترون و هورمون‌های تاثیر گذار بر ترکیبات بدن تاثیر می‌گذارد. معمولا این هورمون با افزایش سن کاهش پیدا می‌کند. در ضمن استفاده از ماهی و تخم کتان که حاوی چربی‌های مفید هستند؛ به استفاده بهتر بدن از این هورمون کمک می‌کنند.
کراتین
استفاده از کراتین به میزان کمی در تولید تستوسترون موثر است. اما همین مقدار اندک در بدن تاثیر زیادی دارد.از منابع حاوی کراتین می‌توان به ماهی تن، سالمون و گوشت گاو اشاره کرد.
مکمل زینک
کمبود زینک یا همان روی نیز باعث کاهش ترشح تستوسترون می‌شود. البته آزمایشات نشان می‌دهد استفاده از قرص زینک در مدت معینی می‌تواند به افزایش تستوسترون طبیعی کمک کند. نکته‌ای که باید در نظر داشت این است که منیزیم و روی از طریق غلات کامل، تخم کتان، تخم کدو و سبزیجاتی که برگ تیره دارند؛ تامین می‌شود. اما به طور کلی استفاده از مکمل‌هایی نظیر مکمل پری هورمون‌ها، امگا ۳ و قرص ویتامین D به افزایش این هورمون کمک می‌کند.
نگه داشتن تستوسترون در سطح مطلوب چه اهمیتی دارد؟
همان‌طور که می‌دانید هورمون تستوسترون نقش بسزایی در عملکرد بهتر بدن دارد و کمبود آن نیز بر بسیاری از قسمت‌های بدن تاثیر گذاشته و فعالیت آنها را دچار اختلال می‌کند. در این بین برای جبران این هورمون مکمل‌های زیادی تولید شده است که تاثیری ندارند یا میزان تاثیر آنها محدود است. برای مثال برخی از این مکمل‌ها برای افراد سالم قابل استفاده است. برخی دیگر نیز برای افراد نابارور موثر است. البته تعدادی مکمل نیز وجود دارد که برای ورزشکارانی که در اثر فعالیت‌های ورزشی زیاد و مداوم ترشح تستوسترون در بدن آنها کاهش یافته مناسب است.
داروی افزایش تستوسترون در مردان
برای افزایش سطح تستوسترون در مردان از دارویی به نام متیل تستوسترون استفاده می‌شود. این دارو در مواقعی که کمبود آندروژن‌ها، نهان بودن بیضه‌ها، بلوغ دیررس پسران، ناتوانی جنسی و سندروم کلیماکتریک وجود دارد، استفاده می‌شود.
بنا به پژوهش‌ها، امکان افزایش تستوسترونی که به دلیل افزایش سن در بدن کم می‌شود، با روش‌های درمانی و مکمل‌های موجود در بازار وجود ندارد. اما زمانی که بدن به‌خودیِ‌خود، توانایی تولید تستوسترون نداشته باشد احتمال اینکه تستوسترون‌درمانی مفید واقع شود، وجود خواهد داشت. باید توجه داشته باشید که تستوسترون درمانی برای همه افراد مفید نیست به همین خاطر افزایش این هورمون از طریق روش‌های طبیعی بهتر است. کسانی که سطح متعادلی از تستوسترون در بدن‌شان وجود ندارد، باید به پزشک مراجعه کرده، آزمایش بدهند و در صورت نیاز تحت درمان قرار بگیرند، مکمل استفاده کنند و البته سبک زندگی‌شان را به شکل سالم‌تری برنامه‌ریزی و مدیریت کنند.
همان‌طور که در این مبحث از مقالات داروخانه آنلاین اندرزگو اشاره شد، تستوسترون یک هورمون جنسی است که در مردان به میزان بیشتر و در زنان به میزان کمتر تولید می‌شود. تستوسترون بالا در مردان باعث افزایش میل جنسی می‌شود. این هورمون نقشی تعیین‌کننده در بدن دارد و کاهش آن نیز بسیاری از فعالیت‌های بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. بنابراین این هورمون در بدن باید سطح متعادلی داشته باشد. البته به کمک رژیم غذایی مناسب می‌توان به تولید تستوسترون طبیعی کمک کرد. مکمل‌ها نیز در کنار این رژیم غذایی به بهبود سطح این هورمون در بدن کمک می‌کنند.
