
اگزما یک اصطلاح عمومی برای گروهی از شرایط است که باعث التهاب، تورم، تغییر رنگ، خشکی و خارش پوست میشود. هفت نوع مختلف اگزما وجود دارد: درماتیت آتوپیک، اگزمای دیسیدروتیک، درماتیت تماسی، اگزمای دیسکوئید، نورودرماتیت، درماتیت سبورئیک و درماتیت استاز.
تخمین زده میشود که ۳۱.۶ میلیون آمریکایی دارای علائم اگزما هستند. ۱۷.۸ میلیون نفر از این جمعیت علائم درماتیت آتوپیک را دارند. در سراسر جهان نیز، حدود ۲۰ درصد از کودکان و ۳ درصد از جمعیت بزرگسالان به نوعی اگزما مبتلا هستند.
اشکال مختلف اگزما علائم مختلفی دارند که نیاز به برنامه درمانی خاص خود را دارد. همچنین ممکن است همزمان از بیش از یک نوع اگزما رنج ببرید. اگزما تمام سنین از جمله نوزادان و کودکان کم سن و سال را تحت تاثیر قرار میدهد. همنین این مشکل اغلب همراه با آلرژیهای فصلی مانند تب یونجه، آلرژیهای غذایی و آسم رخ میدهد.
ممکن است این بیماری با گذشت زمان بهتر شود، اما گاهی اوقات میتواند یک بیماری مادام العمر باشد. هیچ درمانی برای اگزما وجود ندارد، اما بیماران میتوانند علائم را با مراقبتهای پزشکی مناسب و یک برنامه درمانی موثر مدیریت کنند.
در این مقاله، در مورد هر یک از هفت نوع اگزما، نحوه تشخیص آنها و گزینههای درمانی بحث خواهیم کرد.

درماتیت آتوپیک
درماتیت آتوپیک (AD) شایع ترین شکل اگزما است که هر ساله بیش از ۲۶ میلیون آمریکایی را تحت تاثیر قرار میدهد. این یک بیماری مزمن است که اغلب از دوران نوزادی شروع میشود. AD میتواند به تنهایی یا همراه با انواع دیگر اگزما وجود داشته باشد.
علائم اگزما درماتیت آتوپیک
هنگامی که افراد مبتلا به درماتیت آتوپیک هستند، سیستم ایمنی بدن آنها به راحتی واکنشی نشان میدهد که منجر به التهاب پوست میشود. با گذشت زمان، این واکنش به عملکرد طبیعی سد پوستی آسیب میرساند و منجر به علائمی مانند موارد زیر میشود:
- خارش پوست
- پوست خشک
- قرمزی پوست
- پوست بنفش، قهوه ای یا خاکستری
- پوست ضخیم، چرمی یا پوسته پوسته
- تراوش ترشحات پوستی
- پوست مستعد عفونت
- ترک پوست
- درد
بیماران مبتلا به درماتیت آتوپیک همچنین ممکن است آسم، آلرژی، افسردگی، ADHD، اضطراب و همچنین مشکلات خواب را در هنگام تشدید علائم خود تجربه کنند. بزرگسالان مبتلا به AD شدید نیز در معرض خطر ابتلا به دیابت، فشار خون بالا، اختلالات خود ایمنی، مشکلات مربوط به چشم و عفونتهای تنفسی هستند.

علل ابتلا به درماتیت آتوپیک
پزشکان هنوز نمیدانند چه چیزی باعث درماتیت آتوپیک میشود. آنها معتقدند که این ترکیبی از ژنتیک و قرار گرفتن در معرض محرکهای محیطی است. محرکهای رایج عبارتند از:
- شویندههای خانگی، مواد شیمیایی پاک کننده، شامپوها یا صابونها
- کپک، شوره حیوانات خانگی، کنههای گرد و غبار یا گرده درختان
- حساسیت غذایی
- پشم، پلی استر یا نایلون
- فشار
- تغییرات ناگهانی در هورمونها
اگر به درماتیت آتوپیک مبتلا هستید، ردیابی محرکها میتواند به شما در شناسایی راههای پیشگیری از التهاب و تورم کمک کند.
اگزمای دیشیدروتیک
اگزمای دیسیدروتیک (دیسیدروزیس) یکی دیگر از انواع رایج اگزما است. این بیماری عمدتاً بزرگسالان بین ۲۰ تا ۴۰ سال را تحت تأثیر قرار میدهد. همچنی اغلب در افرادی ظاهر میشود که قبلاً از سایر اشکال اگزما یا از آلرژیهای فصلی رنج میبرند.
علائم اگزمای دیشیدروتیک
اگزمای دیسیدروتیک کف دستها، کنارههای انگشتان دست و کف پا را درگیر میکند. علائم اغلب به طور منظم برای ماهها یا سالها در یک زمان رخ میدهد.این علائم عبارتند از:
- پوسچولهای پر از مایع یا تاولهای کوچک که به صورت خوشهای ظاهر یا با هم ترکیب میشوند
- خارش شدید، دردناک یا سوزش پوست
- پوسته پوسته یا قرمزی پوست در اطراف تاولها با خشک شدن آنها
- پوست خشک
- ترک پوست
- پوست ضخیم غیر طبیعی در مناطقی که زمانی تاولها وجود داشت
تاولهایی که از اگزمای دیسیدروتیک ایجاد میشوند، حدود ۲ تا ۳ هفته قبل از خشک و پوسته پوسته شدن باقی میمانند. بیماران اغلب قبل از بهبودی تاولهای قدیمی خود دچار تاولهای جدید میشوند.
علل اگزما دیشیدروتیک
محققان مطمئن نیستند که چه چیزی باعث اگزمای دیسیدروتیک میشود.
از آنجایی که اغلب افراد مبتلا به انواع دیگر اگزما را تحت تاثیر قرار میدهد، آنها معتقدند ممکن است یک جزء ژنتیکی در این بیماری وجود داشته باشد. سایر عوامل خطر عبارتند از:
- قرار گرفتن در معرض دماهای گرم یا رطوبت بالا
- قرار گرفتن در معرض فلزاتی مانند نیکل یا کبالت
- استرس عاطفی یا جسمی
اگر بثورات خارش دار دارید که فکر میکنید ممکن است مربوط به اگزمای دیسیدروتیک باشد، با یک پزشک تماس بگیرید تا نحوه مدیریت و مهار بیماری خود را بیاموزید.

درماتیت تماسی
بیماران مبتلا به درماتیت تماسی زمانی علائم را تجربه میکنند که پوست آنها در تماس مستقیم با مادهای باشد که باعث ایجاد بثورات میشود. برخلاف سایر اشکال اگزما، درماتیت تماسی با تب یونجه یا آلرژی فصلی ارتباطی ندارد.
علاوه بر این، محققان معتقد نیستند که ژنتیک، برخی افراد را نسبت به دیگران مستعد تجربه درماتیت تماسی میکند.
علائم اگزمای تماسی
درماتیت تماسی یک بیماری شایع پوستی است که اغلب افرادی را که به طور مرتب مواد شیمیایی، آلرژنها یا محرکها را لمس میکنند، مانند آرایشگران و کارکنان مراقبتهای بهداشتی، تحت تاثیر قرار میدهد. درماتیت تماسی میتواند از طریق تماس با یک آلرژن مانند پیچک سمی ایجاد شود.
این بیماری مسری نیست، اما ممکن است ناراحت کننده باشد. علائم عبارتند از:
- خارش خفیف تا شدید
- قرمزی پوست
- پوست خشک یا ترک خورده
- پوست دردناک، متورم یا حساس
- تاول
- بثورات ناهموار

علل درماتیت تماسی
دو نوع درماتیت تماسی وجود دارد: درماتیت تماسی تحریک کننده و درماتیت تماسی آلرژیک.
درماتیت تماسی تحریکی بسیار شایعتر است و ۸۰ درصد موارد را شامل میشود. درماتیت تماسی تحریک کننده زمانی رخ میدهد که فردی به طور منظم با یک ماده یا ماده تحریک کننده که به مرور زمان به پوست آسیب میرساند، در تماس باشد.
این محرکها میتوانند شامل موارد زیر باشند:
- صابونهای خشن و شویندهها
- رنگ مو
- نیکل یا کبالت
- لوازم آرایش
- زیپ، سگک کمربند، بست و گیره
- پشم
برخی از بیماران همچنین ممکن است در اثر شستن بیش از حد دستها در آب داغ دچار درماتیت تماسی تحریک کننده شوند. درماتیت تماسی آلرژیک یک وضعیت آلرژیک است که زمانی رخ میدهد که بیمار با چیزی که باعث پاسخ ایمنی میشود، تماس پیدا میکند.
محرکها عبارتند از:
- عطرهای خاص
- نیکل
- نگهدارنده های موجود در داروهای موضعی
- پیچک سمی، سماق سمی و بلوط سمی
هنگامی که فردی در معرض یک آلرژن قرار میگیرد، معمولاً پس از چند روز علائم درماتیت تماسی آلرژیک را بروز میدهد.

اگزما دیسکوئید
اگزمای دیسکوئید یا اگزمای نومولار، یک بیماری مزمن پزشکی است که با لکههای گرد یا سکهای شکل پوست ملتهب یا تاول مشخص میشود. در افرادی که رنگهای روشن پوست دارند، این لکهها قرمز به نظر میرسند.
افرادی که پوست تیرهتری دارند ممکن است به جای آن لکههای قهوهای یا کمرنگ ایجاد کنند. اگزمای دیسکوئید ممکن است گاهی با سایر بیماریهای پوستی مانند کرم حلقوی، پسوریازیس یا عفونت قارچی اشتباه گرفته شود.
اگزمای دیسکوئید در بین مردان شایعتر است و در ماههای سرد زمستان بدتر میشود. این میتواند با انواع دیگر اگزما رخ دهد یا به تنهایی ظاهر شود.
علائم اگزما دیسکوئید
اگزمای دیسکوئید میتواند در هر جایی از بدن ظاهر شود، اما اغلب در بازوها، پاها و تنه ایجاد میشود. بیماران ممکن است یک تکه از اگزمای دیسکوئید داشته باشند، اما به طور معمول بیش از یک تکه در یک زمان ایجاد میشوند.
علائم عبارتند از:
- لکههای کوچک گرد، بیضی یا سکهای شکل از پوست قرمز که به تکههای بزرگتر التهابی ادغام میشوند.
- تکههایی از پوست که مایع یا پوستهای روی آن ترشح میشود
- خارش یا سوزش پوست
- پوسته پوسته شدن یا التهاب که در اطراف تاولها ظاهر میشود
- حلقهای از پوست بی رنگ با مرکز شفاف
اگزما نباید باعث تب، کسالت یا پوست داغ، حساس یا دردناک شود. اگر هر یک از این علائم را تجربه کردید، ممکن است از عفونت پوستی رنج ببرید که نیاز به درمان پزشکی دارد. در این موارد با پزشک خود قرار ملاقات بگذارید یا به یک بخش مراقبتهای فوری یا اورژانس بروید.

علل درماتیت دیسکوئید
پزشکان علت خاص درماتیت نومولار را نمیدانند، اما معتقدند که برخی از عوامل ممکن است در ایجاد آن نقش داشته باشند. آنها عبارتند از:
- پوست بسیار خشک یا حساس
- نیش حشرات
- خراشهای ضربهای
- سوختگیهای شیمیایی
- حمام کردن مکرر
- لباس خشن
- صابونهای تند، شویندهها و برخی نرم کنندههای پارچه
هنگامی که اگزمای دیسکوئید در قسمت تحتانی پا ظاهر میشود، گاهی اوقات به گردش خون ضعیف مربوط میشود.
نورودرماتیت
نورودرماتیت یک بیماری شایع است که تا ۱۲ درصد از جمعیت را تحت تاثیر قرار میدهد. این مشکل اغلب با خارش مزمن شروع میشود. معمولاً زمانی که بیماران دورههای استرسزا یا احساسی سختی را پشت سر میگذارند.
بر خلاف سایر اشکال اگزما، نورودرماتیت در چندین نواحی در سراسر بدن ظاهر نمیشود و محدود به یک یا دو ناحیه از پوست آسیب دیده باقی میماند.
علائم نورودرماتیت
بیماران مبتلا به نورودرماتیت میتوانند علائمی را در پاها، مچ پا، دستها، مچ دست، شانهها، گردن، صورت، پوست سر یا اندام تناسلی خود ایجاد کنند. این علائم عبارتند از:
- میل شدید به خارش یا خاراندن تا زمانی که خونریزی کنید
- خطوط برجسته پوست
- پوسته پوسته شدن پوست
- تغییر رنگ پوست
- پوست خشک، چرمی یا ضخیم
- دلمه، جای زخم و ریزش مو
افرادی که از نورودرماتیت رنج میبرند همچنین میتوانند به دلیل خارش ناشی از بیماری خود، مشکلات خواب مانند بیخوابی و اختلال عملکرد جنسی را تجربه کنند.

علل نورودرماتیت
تحقیقات هنوز علت دقیق اگزما را مشخص نکرده است، اما افراد خاص بیشتر از دیگران مستعد ابتلا به نورودرماتیت هستند:
- افراد مبتلا به افسردگی، اضطراب یا اختلال وسواس فکری جبری
- مردم با استرس زیاد
- افراد بین ۳۰-۵۰ سال
- زنان
- مردم آفریقایی و آسیایی تبار
- افراد مبتلا به درماتیت تماسی، درماتیت آتوپیک یا پسوریازیس
- افرادی که آسیبهای عصبی یا نیش حشرات را تجربه کردهاند
- افراد دارای پوست کم آب، آلرژی یا جریان خون ضعیف
- افرادی که در معرض دود اگزوز، گرما یا رطوبت هستند
کودکان به ندرت نورودرماتیت را تجربه میکنند، اگرچه برخی از بیماران کودکان مبتلا به درماتیت آتوپیک ممکن است علائمی را ایجاد کنند.
درماتیت سبورئیک
درماتیت سبورئیک یک نوع رایج اگزما است که نواحی تولید کننده چربی پوست، از جمله پوست سر، بینی و قسمت بالایی پشت را تحت تاثیر قرار میدهد. در بزرگسالان، گاهی اوقات اگزمای سبورئیک نامیده میشود. در نوزادان، این وضعیت به عنوان کلاهک گهواره شناخته میشود.
علائم اگزما سبوروئیک
علائم درماتیت سبورئیک اغلب بر نوزادان و همچنین افراد ۳۰ تا ۶۰ ساله تأثیر میگذارد. در بزرگسالان، این وضعیت میآید و میرود. اغلب زمانی اتفاق میافتد که افراد تحت استرس هستند یا هوای سرد را تجربه میکنند. در نوزادان، این وضعیت معمولاً با گذشت زمان از بین میرود و عود نمیکند.
نوزادان مبتلا به این نوع اگزما میتوانند چیزی به نام “کلاه گهواره”، یک تکه چرب و پوسته پوسته روی پوست سر داشته باشند. آنها همچنین ممکن است درماتیت در قسمت پایین بدن خود داشته باشند، جایی که ممکن است با راش پوشک اشتباه گرفته شود.
بزرگسالان مبتلا به درماتیت سبورئیک علائم زیر را تجربه میکنند:
- خشکی و پوسته پوسته شدن پوست روی صورت، پوست سر، ابروها، سینه، پشت، کشاله ران یا زیر بغل
- پوست چرب پوشیده از پوسته های سفید یا زرد
- پوست قرمز و خارش دار

علل درماتیت سبوروئیک
متخصصان پوست بر این باورند که درماتیت سبورئیک ممکن است به دلیل واکنش بیش از حد سیستم ایمنی بدن به رشد بیش از حد مخمرها که به طور طبیعی روی پوست انسان رخ میدهد، ایجاد شود. افرادی که بیماری های مزمن خاصی دارند، بیشتر در معرض ابتلا به درماتیت سبورئیک هستند.
بیماریهایی که شما را در معرض خطر بیشتری قرار می دهند عبارتند از:
- آکنه
- اعتیاد به الکل
- سرطان
- افسردگی
- صرع
- حمله قلبی
- اچآیوی
- بیماری پارکینسون
- پسوریازیس
- آکنه روزاسه
- سکته
افرادی که تغییرات هورمونی، هوای سرد، استرس زیاد، یا استفاده از شویندههای خشن و سایر مواد شیمیایی شوینده را تجربه میکنند نیز در معرض خطر ابتلا به درماتیت سبورئیک هستند.
درماتیت استاز
درماتیت استاز زمانی رخ میدهد که بیماران گردش خون یا جریان خون ضعیفی در پاهای خود دارند. گاهی اوقات، به دلیل سن بالا یا شرایط سلامتی دیگر، سیاهرگها نمیتوانند خون را به طور موثر از پاها خارج کرده و به سمت قلب برگردانند.
هنگامی که این اتفاق میافتد، مایع نشت میکند و در پاها، قوزکها و زیر زانو جمع میشود.تورم باعث ناراحتی، خارش و سایر علائم میشود. درماتیت استازی گاهی اوقات درماتیت گرانشی، اگزمای واریسی یا اگزمای وریدی نامیده میشود و در بین افراد در سنین بالا شایع است.
علائم اگزما استاز
بیماران مبتلا به درماتیت استازی با کاهش گردش خون، مجموعهای از علائم را تجربه میکنند. علائم اولیه شامل لکههای کوچک تغییر رنگ است، اما با بدتر شدن وضعیت، بیماران دچار موارد زیر میشوند:
- درد شدید در پاها، به ویژه پس از نشستن یا ایستادن برای مدت طولانی
- پوست خشک
- ریزش مو در مچ پا یا ساق پا
- خارش یا پوسته پوسته شدن پوست
- زخمهای بزرگ که خونریزی یا ترشح مایع دارند
- تغییر رنگ پوست قرمز، قهوهای، بنفش یا خاکستری در پاهای آنها
- پوست براق
- پوست ضخیم، تیره، زخمی یا ناهموار
درماتیت استاز میتواند یک یا هر دو پا را در یک زمان درگیر کند. به ندرت سایر قسمتهای بدن را تحت تأثیر قرار میدهد.

علل درماتیت استاز
درماتیت استاز ارتباط نزدیکی با گردش خون ضعیف دارد و زنان را بیشتر از مردان مبتلا میکند. سایر عوامل خطر عبارتند از:
- لخته خون
- نارسایی قلبی
- فشار خون بالا
- سابقه آسیب دیدگی پا
- نارسایی کلیه
- حاملگی چند قلو
- چاقی
- رگهای واریسی یا سایر بیماریهای مرتبط با وریدها
افرادی که برای مدت طولانی بی حرکت مینشینند یا میایستند بیشتر در معرض خطر ابتلا به درماتیت استاز هستند.
تشخیص اگزما چگونه است؟
اگر فکر میکنید ممکن است اگزما داشته باشید، از یک پزشک با تجربه در ارزیابی شرایط پوستی مشاوره پزشکی بگیرید.
یک پزشک عمومی، متخصص پوست یا متخصص اگزما میتواند به شما یک تشخیص دقیق بدهد و یک برنامه درمانی را توصیه کند که به تسکین خارش و مدیریت علائم دیگر کمک میکند. در طول معاینه، پزشک پوست شما را بررسی میکند، محل قرارگیری بثورات را یادداشت میکند و هر ویژگی دیگری را که ممکن است به شناسایی بیماری کمک کند، مشاهده میکند.
آنها از شما در مورد سابقه سلامتی و سابقه خانوادگی، علائمی که تجربه میکنید و اینکه از چه نوع مواد پاک کننده یا سایر مواد شیمیایی خانگی استفاده میکنید، می پرسند. اگر هنوز به اطلاعات بیشتری نیاز دارند، ممکن است پچ تست یا بیوپسی را برای بررسی دقیقتر انجام دهند.
هنگامی که آنها تشخیص را تعیین کردند، پزشک داروهای تجویزی یا بدون نسخه را به شما توصیه میکند تا امتحان کنید.
علاوه بر این، آنها ممکن است اقدامات خودمراقبتی را توصیه کنند که میتوانید برای تسکین علائم خود انجام دهید و یک رژیم مراقبت از پوست را پیشنهاد میکنند که به مرور زمان التهاب را کاهش میدهد.

گزینههای درمان اگزما شامل چه مواردی است؟
هیچ درمانی برای اگزما وجود ندارد، اما بیماران میتوانند با مصرف دارو و تغییر شیوه زندگی، وضعیت خود را کنترل کنند. گزینههای درمانی برای اگزما بسته به تشخیص فرد متفاوت است. آنها عبارتند از:
درماتیت آتوپیک:
متخصصان اغلب توصیه میکنند که بیماران از کورتیکواستروئیدهای موضعی مانند کرم هیدروکورتیزون، کرمهای تجویزی مانند مهارکنندههای کلسینورین و مرطوبکنندهها برای حفظ سلامت پوست و کاهش تورم استفاده کنند. آنها همچنین ممکن است به بیماران پیشنهاد کنند که تغییراتی در استحمام و رژیم غذایی ایجاد کنند. آنتی هیستامین مصرف کنند و از بانداژ یا پوشش مرطوب برای کمک به بهبود سد طبیعی پوست استفاده کنند.
اگزمای دیسیدروتیک:
درمان شامل پمادهای استروئیدی موضعی یا کرم های مهارکننده کلسینورین برای درمان علائم و مدیریت خارش است. آنها همچنین ممکن است تخلیه تاولهای بزرگ یا درمان پوست با اشعه ماوراء بنفش را برای کمک به کاهش تورم و درد توصیه کنند.
درماتیت تماسی:
اپزشکان استروئیدهای موضعی را تجویز میکنند یا سایر پمادهای مرطوب کننده را برای تسکین ناحیه آسیب دیده و التیام بثورات پوستی توصیه میکنند. آنها همچنین ممکن است به بیماران پیشنهاد کنند که کورتیکواستروئید خوراکی یا آنتی هیستامین مصرف کنند.
اگزما دیسکوئید:
درمان ممکن است شامل استروئیدهای موضعی و آنتی هیستامینها برای درمان لکههای گرد روی پوست آنها باشد. پزشک شما همچنین ممکن است محصولات صابون ملایم را پیشنهاد دهد و استحمام کوتاه و ولرم را توصیه کند که میتواند به محافظت از سد پوستی کمک کند.
نورودرماتیت:
پزشکان ممکن است توصیه کنند که بیماران از مرطوب کننده، کمپرس خنک، قطران زغال سنگ یا استروئید موضعی روی پوست استفاده کنند تا تمایل آنها به خارش کاهش یابد. آنها همچنین ممکن است توصیه کنند که بیماران برای تسکین پوست خود در استحمام کنند. آنتی هیستامینهای خوراکی میتوانند به کاهش خارش کمک کنند.
درماتیت سبورئیک:
ممکن است پزشک شامپو، پماد یا کرمی را برای کاهش تورم و ناراحتی روی پوست سر توصیه کند. آنها همچنین ممکن است یک قرص ضد قارچ، لوسیون دارویی یا شامپو برای کاهش مخمر روی پوست تجویز کنند که میتواند باعث ایجاد این بیماری شود. نوزادانی که کلاه گهوارهای دارند فقط به یک شامپوی ملایم برای کودک نیاز دارند.
درماتیت استازی:
پزشکان درماتیت استازی را با همکاری با بیماران برای کاهش مشکلات سیاهرگی که باعث آن میشود، درمان میکنند. آنها ممکن است جورابهای فشاری یا بالا نگه داشتن پاها را برای مدت معینی در روز توصیه کنند. آنها ممکن است به شما توصیه کنند که ویتامین C یا سایر مکملها را برای کمک به افزایش جریان خون مصرف کنید. ممکن است یک کورتیکواستروئید یا آنتی بیوتیک موضعی برای درمان التهاب و عفونت تجویز کنند.

جلوگیری از تورم و التهاب ناشی از اگزما
تشخیص دقیق و پیروی از توصیههای پزشک به شما در جلوگیری از علائم اگزما کمک میکند. هر دارویی را دقیقاً همانطور که تجویز شده است مصرف کنید، تغییراتی در سبک زندگی که پزشک پیشنهاد میدهد را ایجاد کنید. همچنین قرار گرفتن در معرض محیطها، تجربیات، مواد و سایر شرایطی را که تمایل به تشدید وضعیت شما دارند را کاهش دهید.
اجتناب از محرکها و درمان ملایم پوست ملتهب به سیستم ایمنی و پوست شما کمک میکند تا استراحت، بهبودی و التیام پیدا کند. سایر عادات سبک زندگی که میتوانید برای کمک به جلوگیری از تشدید علائم اعمال کنید عبارتند از:
- استفاده از صابونهای بدون عطر و رنگ، شویندهها و سایر محصولات پاک کننده
- خانه خود را به طور مرتب تمیز کنید تا در معرض کپک، گرده یا شوره قرار نگیرید
- مدیتیشن
- به طور منظم ورزش کنید
- رژیم غذایی سالم
- مصرف آب فراوان
- اجتناب از دود تنباکو
- پوشیدن لباس ۱۰۰% نخی
- اجتناب از استرس
