زندگی مسالمت آمیز با سندرم خستگی مزمن

بیماری‌های مزمن به طور کلی به عنوان شرایطی تعریف می‌شوند که ۱ سال یا بیشتر طول می‌کشند و نیاز به مراقبت پزشکی مداوم یا محدود کردن فعالیت‌های زندگی روزمره یا هر دو دارند.  یکی از این اختلالات که افراد زیادی را درگیر می‌کند، سندرم خستگی مزمن(chronic fatigue syndrome/CFS) است. CFS می‌تواند بر هر کسی، از جمله کودکان، تأثیر بگذارد. این اختلال در زنان شایع‌تر است و بین اواسط دهه ۲۰ تا ۴۰ سالگی ایجاد می‌شود.

در این سندرم افراد به طور کلی دچار احساس خستگی و خواب آلودگی در تمام طول روز هستند. این اختلال پیچیده حداقل شش ماه طول می‌کشد و نمی‌توان آن را به طور کامل با یک بیماری زمینه‌ای توضیح داد. اگرچه این نوع خستگی با فعالیت فیزیکی یا ذهنی بدتر می‌شود، اما با استراحت بهبود نمی‌یابد.

اگر شما نیز جزو افرادی هستید که همواره احساس خستگی می‌کنید، اما آزمایشات چک آپ، بیماری زمینه‌ای خاصی را در شما نشان نمی‌دهند، این مقاله برای شما نوشته شده است.

سندرم خستگی مزمن چیست؟

همه گاهی اوقات احساس خستگی می‌کنند و بسیاری از افراد اغلب اوقات این احساس را دارند.اما، سندرم خستگی مزمن فقط خستگی نیست. این حالت جدیدی از خستگی است که حداقل ۶ ماه طول کشیده است و می‌تواند آنقدر شدید باشد که مانع از انجام فعالیت‌های عادی روزانه شما، در خانه و محل کار شود. به نظر می رسد استراحت و خواب نیز کمکی نمی‌کند.

اگر به این سندرم مبتلا باشید، فعالیت بدنی می‌تواند باعث شود که احساس بدتری داشته باشید، به طور معمول روز بعد. به این وضعیت بی حالی پس از تمرین می‌گویند. تقریباً هر روز صبح که از خواب بیدار می‌شوید احساس می‌کنید به اندازه کافی نخوابیده‌اید و اغلب شب‌ها بدون هیچ دلیل مشخصی از خواب بیدار می‌شوید.

علائم سندرم خستگی مزمن

علائم شایع ME/CFS عبارتند از:

1. همیشه احساس خستگی شدید می‌کنید و ممکن است انجام فعالیت‌های روزانه برای شما بسیار سخت باشد.
2. پس از استراحت یا خواب همچنان احساس خستگی می‌کنید.
3. زمان طولانی برای بهبودی پس از فعالیت بدنی نیاز دارید.
4. مشکلات خواب، مانند بیدار شدن اغلب در طول شب دارید.
5. مشکل در تفکر، حافظه و تمرکز دارید.

برخی از افراد مبتلا به ME/CFS ممکن است علائم دیگری نیز داشته باشند، از جمله:

1. درد عضلانی یا مفصلی
2. سردرد
3. گلو درد
4. علائم شبیه آنفولانزا
5. احساس سرگیجه یا بیماری
6. ضربان قلب سریع یا نامنظم (تپش قلب)

شدت علائم می‌تواند از روز به روز یا حتی در یک روز متفاوت باشد.

علائم ME/CFS مشابه علائم برخی از بیماری‌های دیگر است، بنابراین مراجعه به پزشک برای تشخیص صحیح ضروری است.

علل ابتلا به CFS

علت سندرم خستگی مزمن هنوز ناشناخته است. برخی از افراد ممکن است با استعداد ابتلا به این اختلال متولد شوند که سپس توسط ترکیبی از عوامل آن را تشدید کند. محرک‌های بالقوه عبارتند از:

1. عفونت های ویروسی: از آنجایی که برخی از افراد پس از ابتلا به عفونت ویروسی دچار سندرم خستگی مزمن می‌شوند، محققان این سوال را مطرح می‌کنند که آیا برخی از ویروس‌ها ممکن است این اختلال را تحریک کنند یا خیر. ویروس‌های مشکوک شامل ویروس اپشتین بار، ویروس هرپس انسانی ۶ هستند. البته هنوز هیچ پیوند قطعی پیدا نشده است.
2. مشکلات سیستم ایمنی: به نظر می‌رسد که سیستم ایمنی افراد مبتلا به سندرم خستگی مزمن اندکی آسیب دیده است، اما مشخص نیست که آیا این اختلال برای ایجاد این سندرم مزمن کافی است یا خیر.
3. عدم تعادل هورمونی: افرادی که سندرم خستگی مزمن دارند نیز گاهی اوقات سطوح غیرطبیعی هورمون‌های تولید شده در هیپوتالاموس، غدد هیپوفیز یا غدد فوق کلیوی را تجربه می‌کنند. اما اهمیت این ناهنجاری‌ها هنوز ناشناخته است.
4. ضربه جسمی یا عاطفی: برخی از افراد گزارش می‌دهند که اندکی قبل از شروع علائم خود آسیب، جراحی یا استرس عاطفی قابل توجهی را تجربه کرده‌اند.

عوامل خطر

عواملی که ممکن است خطر ابتلا به سندرم خستگی مزمن را افزایش دهند عبارتند از:

1. سن: سندرم خستگی مزمن می‌تواند در هر سنی رخ دهد، اما بیشتر افراد جوان تا میانسال را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
2. جنسیت: زنان بیشتر از مردان با سندرم خستگی مزمن تشخیص داده می‌شوند، اما این امکان نیز وجود دارد که زنان به سادگی علائم خود را به پزشک گزارش دهند.

عوارض سندرم خستگی مزمن چیست؟

عوارض احتمالی CFS عبارتند از:

1. محدودیت‌های سبک زندگی
2. افزایش غیبت‌های کاری
3. انزوای اجتماعی
4. افسردگی

چگونه بفهمم که سندرم خستگی مزمن دارم؟

هیچ آزمایش خون ساده یا اشعه ایکس برای تشخیص سندرم خستگی مزمن – که به عنوان آنسفالومیلیت میالژیک (ME/CFS) نیز شناخته می‌شود، وجود ندارد. و بسیاری از علائم بیماری در سایر شرایط نیز دیده می‌شود. این موضوع، تشخیص ME/CFS را دشوارتر می‌کند.

به پزشک مراجعه کنید

اگر فکر می‌کنید ممکن است به سندرم خستگی مزمن مبتلا باشید، با پزشک خود وقت ملاقات بگیرید. تحقیقات نشان می‌دهد که درمان زودتر ممکن است نتایج بهتری به همراه داشته باشد.

پزشک شما اطلاعات زیادی در مورد سلامتی شما می خواهد. پزشک قبل از اینکه بتواند ME/CFS را تشخیص دهد، باید سایر شرایط یا علل را رد کند.

آنها ممکن است آزمایش‌های دیگری مانند آزمایش خون و ادرار و اسکن را درخواست کنند. آنها به نام تمام داروهایی که مصرف می‌کنید نیاز دارند. زیرا امکان دارد که یکی از آنها باعث علائم شما شود. همچنین در صورت مصرف مکمل‌ها نیز به پزشک خود اطلاع دهید. حتی داروهای به اصطلاح «طبیعی» یا «گیاهی» نیز می‌توانند عوارض جانبی داشته باشند و در صورت استفاده با داروهای دیگری که مصرف می‌کنید، ممکن است مشکلاتی ایجاد کنند.

پزشک شما یک معاینه فیزیکی کامل انجام می‌دهد و از شما سوالاتی در مورد احساساتتان می پرسد. این به آنها ایده بهتری در مورد نیازهای شما می‌دهد. مهم است که مطمئن شوید اختلال دیگری ندارید که جدی باشد و با درمان بهتر شود.

بیماری‌هایی که علائم مشترک با سندرم خستگی مزمن دارند

بسیاری از افرادی که ME/CFS دارند شرایط دیگری نیز دارند. اگر برای این موارد تحت درمان قرار بگیرید، ممکن است خستگی مزمن شما را نیز بهبود بخشد.

علائم سندرم خستگی مفرط، می‌تواند بسیار شبیه مونونوکلئوز، بیماری لایم، لوپوس، مولتیپل اسکلروزیس، فیبرومیالژیا، اختلالات خواب یا افسردگی باشد. این بیماری حدود ۲.۵ میلیون آمریکایی را تحت تاثیر قرار می‌دهد، اما کارشناسان معتقدند تنها حدود ۲۰٪ از این موارد تشخیص داده شده است. متاسفانه آمار مشخصی از میزان ابتلا به این سندرم در ایران وجود ندارد.

بررسی علائم

پزشک سابقه پزشکی و نتایج آزمایش شما را بررسی خواهد کرد. آنها بررسی خواهند کرد که آیا چندین علامت کلیدی دارید که با خستگی شدید شروع ‌شود و با استراحت در رختخواب به مدت ۶ ماه یا بیشتر بهبود نمی‌یابد.

سپس، پزشک شما بررسی خواهد کرد که آیا شما سه مورد از این علائم اصلی CFS را دارید:

1. کاهش توانایی انجام فعالیت‌های معمول به مدت شش ماه یا بیشتر به دلیل خستگی
2. بدتر شدن علائم پس از فعالیت فیزیکی یا ذهنی
3. مشکل در به خواب رفتن یا خواب ماندن و بیدار شدن بدون آرامش

همراه با سه علامت، برای تشخیص ME/CFS باید یکی از علائم زیر را نیز داشته باشید:

1. مشکلات تفکر و حافظه
2. بدتر شدن علائم در حالت ایستاده یا نشسته
3.  احساس سبکی سر، سرگیجه یا ضعف
4. تاری دید یا مشاهده لکه

چه داروهایی سندرم خستگی مزمن را درمان می‌کند؟

اگرچه هیچ درمانی برای سندرم خستگی مزمن وجود ندارد، اما داروهایی وجود دارند که می‌توانند علائم شما را کاهش دهند.

علائم این سندرم از فردی به فرد دیگر متفاوت است. در حالی که خستگی و درد عضلانی ممکن است بدترین حالت شما باشد، بیدار شدن مداوم و از دست دادن حافظه ممکن است بزرگترین مشکل برای شخص دیگری باشد.

شما و پزشکتان باید ابتدا سعی کنید با سخت‌ترین علائم خود مقابله کنید، علائمی که بیشتر در زندگی روزمره شما تداخل دارند.

آیا درمان‌های جایگزینی برای سندرم خستگی مزمن وجود دارد؟

درمان‌های جایگزین زیادی برای سندرم خستگی مزمن وجود دارد. این موارد از طب سوزنی تا مکمل های غذایی را شامل می‌شود و افراد با درجات مختلفی از آنها تسکین می‌یابند.

تحقیقات بسیار کمتری در مورد خطرات و مزایای درمان‌های جایگزین وجود دارد. این لزوماً به این معنی نیست که این رویکردها کار نمی‌کنند. این فقط به این معنی است که شواهد زیادی به این صورت وجود ندارد. اما آنها به برخی افراد کمک می‌کنند و به طور کلی امتحان کردن آنها بی خطر است.

درست مانند هر نوع درمان دیگری، بهتر است ابتدا با پزشک خود صحبت کنید، تا او تمام استراتژی‌هایی را که شما در حال تلاش هستید بداند. آنها می توانند به شما کمک کنند تا در مورد آنچه می‌تواند مؤثر باشد تحقیق کنید و مراقب عوارض جانبی باشید.

شفای ذهن و بدن

 پزشک شما ممکن است توصیه کند که طب سوزنی، ماساژ ملایم، تنفس عمیق، آرام‌سازی درمانی، یوگا یا تای چی را امتحان کنید. هدف این است که انرژی خود را افزایش دهید، درد را مهار کنید و یا برخی از علائم دیگر خود را کاهش دهید.

برخی از مطالعات نشان می‌دهد که طب سوزنی می‌تواند خستگی ذهنی و فیزیکی و افسردگی را در افرادی که ME/CFS دارند کاهش دهد. محققان دریافتند که انواع خاصی از ماساژ، از جمله tui na (نوعی ماساژ چینی) ممکن است به برخی علائم مانند افسردگی، خستگی، درد و بی خوابی کمک کند.

بر اساس چند مطالعه، کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی، که تنفس عمیق و مدیتیشن را ترکیب می‌کند، می‌تواند به کاهش اضطراب و سایر علائم کمک کند و به طور کلی کیفیت زندگی را بهبود بخشد.

گفتار درمانی

چندین مطالعه نشان داده اند که نوع خاصی از گفتار درمانی به نام درمان شناختی رفتاری (CBT) ممکن است علائم شما را کاهش دهد. همچنین می‌تواند به افسردگی، استرس و اضطراب که اغلب همراه با سندرم خستگی مزمن است کمک کند. با این حال، بزرگترین مطالعه اخیراً مورد انتقاد جدی قرار گرفته است. CBT ممکن است به برخی از افراد مبتلا به سندرم خستگی مزمن کمک کند و این ثابت شده است.

فیزیوتراپی

برخی تحقیقات نشان داده اند که ورزش درمانی درجه بندی شده می‌تواند به کاهش علائم سندرم خستگی مزمن و بهبود استقامت کمک کند. این نوعی از فیزیوتراپی است که با ورزش بسیار کم شروع می‌شود و به آرامی در طول زمان بیشتر می‌شود. هدف این است که قبل از اینکه خسته شوید توقف کنید، سپس هر بار کمی بیشتر بروید.

با این حال، باز هم، بزرگترین مطالعه ای که مزایای ورزش درمانی درجه بندی شده را یافته است، مورد انتقاد جدی قرار گرفته است. زیرا برخی از افراد مبتلا به سندرم خستگی مزمن پس از ورزش احساس بسیار بدتری دارند. بنابراین نقش ورزش در این بیماری هنوز نامشخص است.

مکمل‌های گیاهی و تغذیه‌ای

اگر می خواهید مکملی را امتحان کنید، همیشه ابتدا با پزشک خود در مورد آن صحبت کنید. آنها می توانند بررسی کنند که آیا عوارض جانبی دارد یا خیر. برخی از مطالعات نشان داده اند که مکمل های NADH، منیزیم یا اسیدهای چرب امگا ۳ (مانند روغن ماهی) ممکن است برای بیماران مبتلا به سندرم خستگی مزمن مفید باشد.