سندروم گیلن باره

در این مقاله بیماری سندروم گیلن باره مورد بررسی قرار گرفته و بررسی شده است که بیماری گیلن چه بیماری است و همچنین به علائم، ویژگی‌ها و راه‌های درمان آن اشاره شده است.

سندروم گیلن باره (نشانگان گیلن باره) یک بیماری نادر خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی فرد بخش هایی از دستگاه عصبی محیطی خود را مورد حمله قرار می دهد. ضعف عضلات و خارش در اندام ها از علائم شایع این بیماریست. بیماری گیلن می‌تواند به سرعت در کل بدن پخش و باعث فلجی فرد شود. درمان شناخته شده‌ای برای بیماری نادر گیلن وجود ندارد ولی درمان‌هایی وجود دارند که می‌توانند علائم بیماری گیلن را کاهش داده و از مدت زمان بیماری بکاهند.
در این مقاله قصد داریم به توضیح بیماری گیلن بپردازیم و با استفاده از جدیدترین اطلاعات پزشکی به سوالاتی درباره بیماری گیلن باره از قبیل اینکه بیماری گیلن چه نوع بیماری است، علائم بیماری نادر گیلن چیست و چه مواردی منجر به بیماری گیلن باره می شود پاسخ دهیم؛ با مجله پزشکی سلامتی داروخانه اندرزگو همراه باشید.

بیماری گیلن باره چه نوع بیماری است و دلایل ابتلا به آن چیست؟

گیلن باره یک بیماری مسری و یا ارثی نیست و تا بحال علت دقیقی برای توضیح بروز بیماری گیلن بیان نشده است. آنچه درباره بیماری گیلن شناخته شده این است که سیستم عصبی شروع به حمله به دستگاه عصبی خود می‌کند.
در برخی موارد تصور می‌شود که مواد شیمیایی مشابه با مواد شیمیایی که بر روی عوامل بیگانه مثل باکتری ها و ویروس ها وجود دارد بر روی سلول‌های عصبی نیز وجود دارند و از این رو، سیستم عصبی سلول‌های خودی را مورد حمله قرار می‌دهد. با این تفاسیر در پاسخ به «گیلن باره چه نوع بیماری است» باید گفت که این بیماری یک نوع بیماری خود ایمنی است.
در اکثر موارد بعد از چند روز یا چند هفته عفونت تنفسی یا گوارشی در بیماری گیلن دیده می‌شود. در اغلب موارد، بعد از بیماری گیلن باره بعد ازانجام عمل جراحی در فرد بروز کرده و در موارد نادر، واکسیناسیون می‌تواند ریسک ابتلا به بیماری گیلن را افزایش دهد.
اخیرا برخی کشو‌رها گزارش شده است که بعد ازعفونت ناشی از ویروس زیکا، ریسک ابتلا به بیماری گیلن افزایش می یابد. احتمال ابتلا به بیماری گیلن باره با بالا رفتن سن نیز افزایش می یابد. همچنین این بیماری در مردان نسبت به زنان شایع‌تر است.

فاکتورهای خطر سندروم گیلن باره

علاوه بر موارد عنوان شده، برخی از عوامل ممکن است که خطر ابتلا به بیماری گیلن باره را افزایش دهند. این عوامل عبارتند از: عفونتی ناشی از باکتری کامپیلوباکتر که غالبا در مرغی که به اندازه ی کافی پخته نشده باشد یافت می‌شود.

ویروس آنفولانزا
سیتومگالوویروس
ویروس زیکا
ویروس اپشتین بار
هپاتیت آ، بی، سی و ای
ویروس اچ آی وی
مایکوپلاسما پنومونیه
تروما
لنفوم هاجکین
در موارد نادر واکسیناسیون آنفولانزا و یا واکسیناسیون های کودکان
ویروس کووید ۱۹
واکسیناسیون کووید ۱۹

علائم و نشانه های گیلن باره

سندرم گیلن باره اغلب با گزگز و ضعف از پاها شروع می‌شود و به بالای بدن و بازوها گسترش می‌یابد. در حدود ۱۰٪ از افراد مبتلا به این اختلال، علائم از بازوها یا صورت شروع می‌شوند. با پیشرفت این سندورم، ضعف عضلانی می‌تواند به فلج تبدیل شود. علائم سندرم گیلن باره ممکن است شامل موارد زیر باشند:

خارش، احساس سوزن شدن در انگشتان دست، انگشتان پا، مچ پا یا مچ دست
ضعف در پاها که به قسمت بالاتنه گسترش می‌یابد
راه رفتن ناپایدار یا ناتوانی در راه رفتن یا بالا رفتن از پله‌ها
مشکل در حرکات صورت، از جمله گفتار، جویدن یا بلعیدن
دو بینی یا عدم توانایی حرکت چشم‌ها
درد شدید یا گرفتگی عضله که بیشتر در شب پدید می‌آید
مشکل در کنترل مثانه یا عملکرد روده
ضربان قلب سریع
فشار خون کم یا زیاد
مشکل تنفس

افراد مبتلا به سندرم گیلن باره معمولا مهم‌ترین مراحل ضعف خود را طی دو هفته پس از شروع علائم تجربه می‌کنند. اگر در انگشتان پا یا انگشتان دست خود گزگز خفیفی دارید که به نظر نمی‌رسد گسترش یابد یا بدتر شود، حتما به پزشک مراجعه کنید. اگر هرکدام از این علائم یا نشانه‌های شدید را دارید، سریعا به اورژانس مراجعه کنید:

سوزن سوزن شدنی که از پاها یا انگشتان شما شروع می شود، سپس به سمت بالای بدن شما حرکت می‌کند.
سوزن سوزن شدن یا ضعف که به سرعت در حال گسترش است.
مشکل گرفتگی نفس یا تنگی نفس هنگام صاف خوابیدن
حس خفگی در هنگام قورت دادن بزاق

سندرم گیلن باره یک بیماری جدی است، که نیاز به بستری فوری در بیمارستان دارد، زیرا می‌تواند به سرعت بدتر شود. هرچه درمان مناسب زودتر آغاز شود، احتمال دریافت نتیجه‌ مناسب بیشتر خواهد بود.

راه های تشخیص سندرم گیلن باره

در ابتدا تشخیص سندرم گیلن باره دشوار است. به این دلیل که علائم آن بسیار شبیه سایر اختلالات عصبی یا شرایطی است که بر سیستم عصبی تاثیر می‌گذارند. این اختلالات و شرایط شامل بوتولیسم، مننژیت و مسمومیت با فلزات سنگین هستند. مسمومیت با فلزات سنگین ممکن است در اثر موادی مانند سرب، جیوه و آرسنیک ایجاد شود.

پزشک در مورد علائم خاص و سابقه پزشکی شما سوال خواهد کرد. در مورد علائم غیرمعمول، هرگونه بیماری، عفونت اخیر یا قدیم، با پزشک صحبت کنید. آزمایش هایی که برای کمک به تایید تشخیص استفاده می‌شوند، در زیر شرح داده شده‌اند:

آنالیز مایع نخاعی

این آزمایش شامل برداشتن مقدار کمی مایع مغزی نخاعی از کمر است. سپس مایع مغزی نخاعی برای تشخیص سطح پروتئین آزمایش می‌شود. معمولا در مایع مغزی نخاعی افراد مبتلا به سندرم گیلن باره، سطح پروتئین بالاتر از حد طبیعی است.

الکترومیوگرافی (EMG)

الکترومیوگرافی یک آزمایش عملکرد عصبی است. این آزمایش، فعالیت الکتریکی عضلات را می‌خواند، تا به پزشک شما کمک کند که بفهمد ضعف عضلانی شما ناشی از آسیب عصبی است یا آسیب عضلانی.

آزمایش های هدایت عصبی

ممکن است از آزمون‌های سرعت هدایت عصبی برای بررسی میزان پاسخ عصب‌ها و عضلات، به پالس‌های کوچک الکتریکی استفاده شود.

عوارض سندروم گیلن باره

سندرم گیلن باره بر اعصاب شما تاثیر می‌گذارد. از آنجاییکه این سندرم اعصاب، حرکات و عملکردهای بدن شما را کنترل می‌کنند، افراد مبتلا به این بیماری ممکن است موارد زیر را تجربه کنند:

مشکلات تنفسی: ضعف یا فلج می‌تواند به ماهیچه‌هایی برسد که تنفس شما را کنترل می‌کنند. در واقع این مشکل یک عارضه بالقوه کشنده است. حداکثر ۲۲٪ از مبتلایان به سندرم گیلن باره در هفته اول که برای معالجه در بیمارستان بستری هستند، برای نفس کشیدن به‌طور موقت به دستگاه نیاز دارند.
بی حسی: اکثر افراد مبتلا به سندرم گیلن باره به طور کامل بهبود می‌یابند، یا فقط ضعف اندک، بی‌حسی یا گزگز در آن‌ها باقی می‌ماند.
مشکلات قلب و فشار خون: نوسانات فشار خون و ریتم نامنظم قلب (آریتمی‌های قلبی) از عوارض جانبی رایج سندرم گیلن باره است.

درد: یک سوم افراد مبتلا به این سندروم، درد عصبی شدیدی را تجربه می‌کنند، که ممکن است با دارو کاهش یابد.

مشکلات روده و مثانه: ممکن است تنبلی روده و احتباس ادرار از سندرم گیلن باره ناشی شود.
لخته شدن خون: افرادی که به دلیل سندرم گیلن باره بی حرکت هستند، در معرض خطر ایجاد لخته خون قرار می‌گیرند. تا زمانی که نتوانید به طور مستقل راه بروید، ممکن است مصرف داروهای رقیق کننده خون و پوشیدن جوراب‌های ساپورت توصیه شوند.
زخم: همچنین بی‌تحرک بودن شما را در معرض خطر ایجاد زخم بستر قرار می‌دهد. تغییر مکان مکرر به جلوگیری از این مشکل کمک می‌کند.

علائم سندرم گیلن باره به طور قابل توجهی خطر عوارض جدی طولانی مدت را افزایش می‌دهند. همچنین به ندرت ممکن است مبتلایان در اثر عوارضی مانند سندرم دیسترس تنفسی و حملات قلبی، دچار مرگ شوند.

درمان بیماری گیلن باره چیست

تا بحال درمان شناخته شده و قطعی درباره بیماری گیلن باره ارائه نشده است اما با برخی روش ها می توانیم مدت زمان بهبودی وشدت بیماری را کاهش دهیم. به دلیل عوارض احتمالی ضعف عضلات مانند ذات الریه یا زخم بستر که می تواند افراد فلج را درگیر کند و همچنین به دلیل نیاز به تجهیزات پیشرفته پزشکی، افراد مبتلا به این بیماری در بیمارستان ها تحت درمان قرار می گیرند. در حال حاضر دو راه درمانی برای بیماری گیلن وجود دارد:

تعویض پلاسمای خون
تجویز ایمونوگلوبولین وریدی

هر دو روش اگر در دو هفته اول بعد از بروز اولین نشانه ها اجرا شوند تاثیر یکسانی خواهند داشت اما اجرای روش ایمونوگلوبولین آسان تر می‌باشد.
بعد از آنکه بیمار به درجاتی از بهبودی دست یافت، روش های درمان از مراقبت های شدید بیمارستانی به روش های توانبخشی تغییر می کند. در روش های توانبخشی فرد قدرت خود را برای انجام فعالیت های روزانه باز می یابد و در تلاش برای بازگشت به زندگی قبل از بیماری خود خواهد بود.

کلام آخر

در این مقاله سعی بر آن بود که توضیح دهیم بیماری گیلن چه بیماری است و نوع آن چیست. همچنین نشانه های بیماری و روش های درمانی موجود را بررسی کردیم. بیماری گیلن باره بیماری خودایمنیست که سیستم عصبی فرد، سلول های عصبی خود را مورد حمله قرار می دهد. علت این بیماری ناشناخته است اما برخی عفونت های باکتریایی و ویروسی می توانند احتمال ابتلا به این بیماری را بیشتر کنند. نشانه ی اصلی این بیماری احساس خارش و ضعف عضلات می باشد. روش درمانی قطعی نیز تاکنون شناخته نشده است اما با روش‌های درمانی خاص و مراقبت های توانبخشی می توان از شدت بیماری و مدت زمان آن کاست.

منابع

mayoclinic.org

healthline.com