اگر فکر می‌کنید که التهاب بسیار بد است، حق با شماست. منابع خبری در همه جا به شما خواهند گفت که این عامل اصلی در مهمترین علل مرگ و میر در سراسر جهان است. بیماری قلبی، سکته مغزی، زوال عقل و سرطان همگی با التهاب مزمن مرتبط هستند و این فقط فهرست کوتاهی از مضرات آن است. بنابراین، برای کاهش التهاب در بدن خود چه کاری می‌توانید انجام دهید؟
پیش از آن که به این پرسش، پاسخ بدهیم، لازم است تا با انواع التهاب آشنا شویم. تا پایان این نوشتار همچنین راه‌هایی برای پیشگیری از بروز این عارضه خواهیم آموخت.
التهاب چیست؟
التهاب پاسخ طبیعی سیستم ایمنی بدن به آسیب و بیماری است. مواد شیمیایی التهابی در جریان خون از بدن در برابر مهاجمان خارجی مانند باکتری‌ها و ویروس‌ها محافظت می‌کنند. هنگامی که آسیب می‌بینید، یک پاسخ التهابی موضعی نقش مهمی در روند بهبود ایفا می‌کند.
دو نوع التهاب حاد و مزمن وجود دارد. شما می‌توانید التهاب حاد را به عنوان نوع خوب آن در نظر بگیرید؛ زیرا این نوع به بهبودی بدن کمک می‌کند. در حالی که التهاب مزمن به دلیل ارتباط آن با بیماری‌های مزمن، نوع بد آن در نظر گرفته می‌شود.
تحقیقات نشان داده است که التهاب مزمن در بروز چندین بیماری، از جمله آرتریت، بیماری قلبی، دیابت نوع ۲، سرطان و بیماری آلزایمر نقش دارد.
انواع التهاب
التهاب حاد و مزمن علل، علائم و اهداف متفاوتی دارند. این انواع شامل موارد زیر است:
التهاب حاد
التهاب حاد معمولاً در اثر صدماتی مانند رگ به رگ شدن مچ پا یا بیماری‌هایی مانند عفونت‌های باکتریایی و ویروس‌های رایج ایجاد می‌شود. روند این عارضه به سرعت اتفاق می‌افتد و می‌تواند شدید باشد. اگر تا به حال استخوانی را شکسته یا خود را زخمی کرده باشید، التهاب را در عمل دیده‌اید.
علائم شایع التهاب پس از آسیب عبارتند از:
- سرخی
- درد و حساسیت
- تورم، برآمدگی یا پف کردگی
- گرما در محل آسیب
- کبودی
- سفتی، سختی
- از دست دادن تحرک
بسته به علت و شدت زخم، این عارضه می‌تواند از چند روز تا چند ماه طول بکشد.
گاهی اوقات التهاب حاد در یک ناحیه موضعی و گاهی سیستمیک (عفونت ویروسی) است. هنگامی که بدن شما یک مهاجم مضر مانند یک باکتری یا ویروس را شناسایی می‌کند، یک پاسخ ایمنی، کل بدن را برای مبارزه با آن آماده می‌کند.
گلبول‌های سفید باعث ترشح چندین ماده شیمیایی التهابی می‌شوند. این پاسخ ایمنی، باعث می‌شود که شما احساس بیماری و خستگی کنید، زیرا بدن شما تمام انرژی خود را صرف مبارزه با عفونت می‌کند.
علائم این نوع حاد سیستمیک عبارتند از:
- تب
- حالت تهوع
- بی حالی
- خواب آلودگی
- تحریک پذیری
- آبریزش بینی
- گلو درد
- بینی گرفته
- سردرد
علائم و نشانه‌ها ممکن است برای چند روز یا چند هفته یا احتمالاً طولانی‌تر با علل جدی‌تر وجود داشته باشند. برخی از عفونت‌های حاد ناشی از این نوع، موضعی تر است.
مثالها عبارتند از:
- برونشیت حاد
- ورم لوزه
- آپاندیسیت حاد
- سینوزیت
- مننژیت عفونی
التهاب مزمن
التهاب مزمن و طولانی مدت می‌تواند سال ها یا حتی یک عمر تمام طول بکشد. اغلب این عارضه، زمانی شروع می‌شود که آسیب یا بیماری وجود نداشته باشد و بسیار بیشتر از آنچه که باید، طول بکشد.
دانشمندان به درستی دلایل این عارضه مزمن را نمی‌دانند، زیرا به نظر نمی‌رسد هدفی مانند التهاب حاد را دنبال کند. اما آنها می‌دانند که با گذشت زمان می‌تواند تغییرات عمده‌ای در بافت‌ها، اندام‌ها و سلول‌های بدن ایجاد کند. تحقیقات ارتباطی بین نوع مزمن و طیف گسترده‌ای از بیماری‌های جدی پیدا کرده است.
این عارضه، یکی از چندین عامل موثر در شروع و پیشرفت بیماری است. تاکنون قوی‌ترین ارتباط بین التهاب مزمن و بیماری در دیابت نوع ۲ و بیماری قلبی دیده شده است.
سایر شرایط مرتبط با نوع مزمن عبارتند از:
- فشار خون بالا
- کلسترول بالا
- بیماری کلیوی
- انواع سرطان
- افسردگی
- اختلالات نورودژنراتیو (مانند بیماری آلزایمر)
- اختلالات خود ایمنی
- پوکی استخوان
- بیماری کبد چرب
التهاب مزمن اغلب به آرامی و با علائم مستقل کمی پیشرفت می‌کند. این مشکل، علیرغم ظریف بودن، تهدیدی بزرگ برای سلامت و طول عمر جمعیت زیادی از افراد است.
چه چیزی باعث التهاب مزمن می‌شود؟
محققان چندین علت شایع نوع سیستمیک مزمن را شناسایی کرده‌اند که بسیاری از آنها ارتباط نزدیکی با زندگی مدرن و پیری دارند.
علل آن عبارتند از:
- عدم تحرک فیزیکی: در هنگام تحرک فیزیکی، یک فرآیند شیمیایی ضدالتهابی در جریان خون رخ می‌دهد. افرادی که حداقل توصیه‌های فعالیت را برای سلامتی مطلوب رعایت در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های مرتبط با افزایش سن هستند.
- چاقی: بافت چربی، به ویژه چربی احشایی (لایه عمیق چربی در اطراف اندام های شکمی)، در واقع مواد شیمیایی پیش‌التهابی تولید می‌کند.
- رژیم غذایی: رژیم‌های غذایی سرشار از چربی های اشباع، چربی ترانس و قند تصفیه شده با افزایش التهاب، به خصوص در افراد دارای اضافه وزن همراه است.
- سیگار کشیدن: کشیدن سیگار باعث کاهش تولید مولکول های ضدالتهابی و افزایش این مشکل می‌شود.
- سطح پایین هورمون‌های جنسی: هورمون های جنسی مانند استروژن و تستوسترون این عارضه را سرکوب می‌کنند. سطوح پایین این هورمون‌ها که در سنین بالا رایج است، خطر ابتلا به بیماری‌های التهابی را افزایش می‌دهد.
- استرس: استرس روانی با افزایش این عارضه همراه است.
- اختلالات خواب: افرادی که برنامه خواب نامنظم دارند، نسبت به افرادی که هشت ساعت در شبانه روز منظم دارند، نشانگرهای التهابی بیشتری دارند.
- سن: تحقیقات نشان می‌دهد که التهاب مزمن با افزایش سن بدتر می‌شود.
چرا التهاب درد دارد؟
چه نوع حاد و چه نوع مزمن، می‌تواند به بدن آسیب برساند. بسته به شدت آن، فرد ممکن است احساس درد، سفتی، پریشانی و ناراحتی کند.این عارضه باعث درد می‌شود زیرا تورم به انتهای عصب حساس فشار می‌آورد و سیگنال‌های درد را به مغز می‌فرستد. علاوه بر این، برخی از فرآیندهای شیمیایی در روند این عارضه، بر رفتار اعصاب تأثیر می‌گذارد و باعث افزایش احساس درد می‌شود.
افزایش تعداد سلول‌ها و مواد التهابی نیز ممکن است وارد مفاصل شود و باعث تحریک، تورم پوشش مفصل و در نهایت تجزیه غضروف شود.
تشخیص التهاب مزمن
تعدادی از آزمایشات برای تشخیص این عارضه، معمولا در مراقبت‌های پزشکی استفاده می‌شود. اما مهم است که توجه داشته باشید این آزمایش‌ها نمی‌توانند بین نوع حاد، که ممکن است با سرماخوردگی، ذات‌الریه یا آسیب ایجاد شود و نوع مزمن مخرب‌تر که ممکن است همراه با دیابت، چاقی یا یک بیماری خودایمنی و سایر بیماری‌ها باشد، تمایز قائل شوند. درک تفاوت بین نوع حاد و مزمن مهم است.
آیا آزمایش‌های التهاب مفید هستند؟
در شرایط خاص، آزمایش‌هایی برای اندازه‌گیری التهاب می‌تواند بسیار مفید باشد. اگرچه هیچ یک از این تست‌ها کامل نیست. گاهی اوقات نتایج منفی کاذب زمانی رخ دهد. نتایج مثبت کاذب نیز اتفاق خواهد افتاد.
آیا برای تشخیص التهاب نیاز به آزمایش دارید؟
در حالی که آزمایش التهاب به طور معمول توصیه نمی‌شود، اما در برخی شرایط می‌تواند مفید باشد. به عنوان مثال، برخی آزمایش‌ها می‌تواند به تشخیص برخی شرایط (مانند آرتریت تمپورال) یا نظارت بر اینکه چگونه درمان یک بیماری التهابی را کنترل می‌کند (مانند بیماری کرون یا آرتریت روماتوئید) کمک کند.
با این حال، هیچ آزمایش کاملی برای التهاب وجود ندارد. بهترین راه برای اطلاع از وجود التهاب، انجام مراقبت‌های معمول پزشکی است. مراجعه به پزشک مراقبت‌های اولیه، بررسی سابقه پزشکی و هر گونه علائمی که دارید، معاینه فیزیکی و انجام برخی آزمایشات اولیه پزشکی، نقطه شروع منطقی هستند. چنین مراقبت‌های معمولی، شامل آزمایش‌های التهاب نمی‌شود.
التهاب چگونه درمان می‌شود؟
در نگاه اول، درمان التهاب ناسالم و مزمن ممکن است ساده به نظر برسد. شما داروهای ضدالتهابی مصرف می‌کنید. اما در واقع، چیزهای بسیار بیشتر از این وجود دارد.
داروهای ضدالتهابی می‌توانند برای درمان یک بیماری التهابی مفید باشند. ما گزینه های متعدد مورد تایید FDA را داریم که به طور گسترده در دسترس و بسیاری از آنها در نسخه‌های عمومی ارزان قیمت هستند. علاوه بر این، این داروها چندین دهه است که وجود دارند.
کورتیکواستروئیدها، مانند پردنیزون، استاندارد طلایی هستند. این داروهای ضدالتهابی قدرتمند می توانند در شرایط مختلف، از آسم گرفته تا واکنش‌های آلرژیک، نجات دهنده باشند.
سایر داروهای ضدالتهابی نیز می‌توانند برای شرایط التهابی کاملاً مؤثر باشند. ایبوپروفن، ناپروکسن و آسپرین – که ممکن است از قبل در کابینت داروی شما وجود داشته باشد – از جمله ۲۰ داروی ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) هستند که به صورت قرص، مایعات خوراکی، محصولاتی که روی پوست استفاده می شوند، تزریقی و حتی شیاف در دسترس هستند.
درمان غیر دارویی
با این حال، تکیه بر داروهای ضدالتهابی به تنهایی برای التهاب مزمن اغلب بهترین انتخاب نیست. به این دلیل که این داروها ممکن است نیاز به مصرف طولانی مدت داشته باشند و اغلب عوارض جانبی غیرقابل قبولی ایجاد می‌کنند. خیلی بهتر است که علت زمینه‌ای آن را جستجو و درمان کنید. اتخاذ این رویکرد ممکن است انواع بسیاری از التهاب مزمن را درمان کند یا شامل شود. همچنین ممکن است نیاز به سایر درمان‌های ضدالتهابی را برطرف کند.
به عنوان مثال، التهاب مزمن کبد به دلیل عفونت هپاتیت C می‌تواند منجر به زخم کبد، سیروز و در نهایت نارسایی کبد شود. داروهای ضدالتهاب مشکل را حل نمی‌کنند. به ویژه مؤثر نیستند و ممکن است عوارض جانبی غیرقابل تحملی ایجاد کنند. با این حال، درمان‌های موجود در حال حاضر می‌توانند اکثر موارد هپاتیت C مزمن را درمان کنند. پس از تکمیل، نیازی به درمان ضدالتهابی نیست.
به طور مشابه، در میان افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید، داروهای ضدالتهابی مانند ایبوپروفن یا استروئیدها ممکن است یک رویکرد کوتاه مدت باشد که به کاهش علائم کمک می‌کند، اما آسیب مفاصل ممکن است بدون کاهش پیشرفت کند. کنترل بیماری زمینه‌ای با داروهایی مانند متوترکسات یا اتانرسپت می‌تواند از مفاصل محافظت کند و نیاز به سایر داروهای ضدالتهابی را از بین ببرد.
شش راه برای جلوگیری از التهاب ناسالم
شش مورد از موثرترین راه‌ها برای جلوگیری از این عارضه عبارتند از:
یک رژیم غذایی سالم انتخاب کنید.
هیچ خوراکی به تنهایی نمی‌تواند کمک کند. اما اطمینان از مصرف مقدار زیادی میوه و سبزیجات، غلات کامل، چربی‌های سالم و حبوبات، که گاهی اوقات یک رژیم غذایی ضدالتهابی نامیده می‌شود، ممکن است التهاب و خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن مانند دیابت و بیماری قلبی را کاهش دهد. این رژیم‌ها نه تنها می‌توانند به خودی خود به کاهش این عارضه کمک کنند، بلکه در جایگزینی غذاهایی که عامل این عارضه هستند، به بدن کمک می‌کند.
به طور منظم ورزش کنید.
فعالیت بدنی ممکن است از طریق تنظیم سیستم ایمنی به مقابله با برخی از انواع این عارضه کمک کند. به عنوان مثال، ورزش اثرات ضدالتهابی روی گلبول‌های سفید و پیام رسان‌های شیمیایی به نام سیتوکین‌ها دارد.
وزن سالم را حفظ کنید.
از آنجایی که چربی اضافی در سلول‌ها، باعث تحریک این عارضه در سراسر بدن می‌شود، اجتناب از اضافه وزن راه مهمی برای جلوگیری از التهاب مرتبط با چربی است. کنترل وزن نیز خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را کاهش می‌دهد.
استرس را مدیریت کنید.
تحریک مکرر هورمون‌های استرس به التهاب مزمن کمک می‌کند. یوگا، تنفس عمیق، تمرین‌های تمرکز حواس و سایر اشکال آرامش می‌توانند به آرامش سیستم عصبی شما کمک کنند.
سیگار نکشید.
سموم استنشاق شده در دود سیگار باعث التهاب در راه های هوایی، آسیب به بافت ریه و افزایش خطر ابتلا به سرطان ریه و سایر مشکلات سلامتی می‌شود.
سعی کنید از شرایط زیر اجتناب کنید:
عفونت: برای جلوگیری از عفونت‌هایی که ممکن است باعث التهاب مزمن شوند، اقدامات لازم مانند تزریق واکسن را انجام دهید. HIV، هپاتیت C و COVID-19 از جمله این موارد هستند. انجام رابطه جنسی ایمن، استفاده نکردن از سوزن مشترک نیز نمونه‌هایی از اقدامات پیشگیرانه موثر هستند.
سرطان: غربالگری سرطان را طبق برنامه توصیه شده توسط پزشکان انجام دهید. برای مثال، کولونوسکوپی می‌تواند پولیپ‌هایی را که بعداً سرطانی می‌شوند، شناسایی و حذف کند.
آلرژی: با اجتناب از محرک‌های آسم، اگزما یا واکنش‌های آلرژیک می‌توانید بار التهاب را در بدن خود کاهش دهید.
