امسال در روز جهانی بهداشت روان، مصادف با ۱۰ اکتبر یا ۱۸ مهرماه، بیش از ۱۸ ماه از آغاز همه‌گیری کووید-۱۹ می‌گذرد. در برخی از کشورها، زندگی به حالت عادی باز گشته، اما در برخی دیگر، میزان انتقال بیماری و بستری شدن در بیمارستان همچنان بالاست. این امر زندگی خانواده‌ها و اجتماعات را مختل می‌کند.
در همه کشورها، بیماری همه گیر تأثیر عمده‌ای بر سلامت روانی افراد داشته است. برخی گروه‌ها، از جمله کارکنان بهداشت، دانشجویان ، افرادی که تنها زندگی می‌کنند و افرادی که از قبل دارای شرایط روانی بوده‌اند، به ویژه تحت تأثیر قرار گرفته‌اند.
یک نظرسنجی سازمان بهداشت جهانی که در اواسط سال ۲۰۲۰ انجام شد به وضوح نشان داد که خدمات مربوط به اختلالات روانی ، عصبی و مصرف مواد در طول همه‌گیری کرونا به طور قابل توجهی مختل شده است.
هدف کلی روز جهانی بهداشت روانی افزایش آگاهی از مسائل مربوط به سلامت روان در سراسر جهان و تلاش در حمایت از سلامت روان است.
آمار اختلالات روانی در جهان
در روز جهانی سلامت روان، سازمان بهداشت جهانی، آمارهای زیر را منتشر کرده است.
- نزدیک به یک میلیارد نفر در دنیا، دارای اختلال روانی هستند. هر کسی و در هر مکانی، می‌تواند تحت تأثیر این اختلالات قرار گیرد.
- افسردگی یکی از علل اصلی ناتوانی در سراسر جهان است و سهم عمده‌ای در بار جهانی بیماری‌ها دارد. در سطح جهانی، تخمین زده می‌شود که ۵ درصد از بزرگسالان از افسردگی رنج می‌برند.
- در دنیا، از هر هفت کودک ۱۰ تا ۱۹ ساله، یک نفر دچار اختلال روانی می‌شود. نیمی از این اختلالات در سن ۱۴ سالگی شروع می‌شود. بیشتر این اختلالات تشخیص داده نشده و درمان نمی‌شوند.
- از هر ۱۰۰ مرگ در دنیا یک مرگ به دلیل خودکشی اتفاق می‌افتد. خودکشی، به عنوان چهارمین علت اصلی مرگ و میر جوانان ۱۵ تا ۲۹ ساله نیز شناخته می‌شود.
بیماری همه گیر COVID-19 تأثیر قابل توجهی بر سلامت روانی افراد داشته است. در صورتی که هرگونه علامتی از افسردگی یا سایر اختلالات روانی در خود و اطرافیانتان مشاهده کردید، بهتر است تا از یک متخصص اعصاب و روان یا روانشاس کمک بگیرید.
هزینه اقتصادی افسردگی و اضطراب برای کشورها
کاهش بهره‌وری ناشی از افسردگی و اضطراب، یعنی دو مورد از شایع‌ترین اختلالات روانی، سالانه ۱ تریلیون دلار برای اقتصاد جهانی هزینه دارد.
با این وجود، به طور متوسط ، کشورها تنها ۲ درصد از بودجه ملی سلامت خود را صرف سلامت روان می‌کنند. البته این امر در سالهای اخیر کمی تغییر کرده است.
روز جهانی بهداشت روان، فرصتی را برای همه ذینفعان که در زمینه مسائل بهداشت روانی کار می‌کنند فراهم می‌کند، تا در مورد سلامت روان و لزوم توجه به آن صحبت کنند. در همین راستا، نوشتار زیر سعی دارد تا شما را با افسردگی، علائم، ریسک فاکتورها و درمان‌های آن آشنا کند.
افسردگی چیست؟
اختلال افسردگی اساسی، یک بیماری شایع و جدی پزشکی است که بر احساس ، طرز فکر و نحوه عملکرد شما تأثیر منفی می‌گذارد. افسردگی باعث احساس غم، اندوه و از دست دادن علاقه به فعالیتهایی می‌شود که قبلاً از آنها لذت می‌بردید. این موضوع می‌تواند منجر به انواع مشکلات عاطفی و جسمی شود و می‌تواند توانایی شما را در انجام کارهایتان کاهش دهد.
علائم افسردگی چه مواردی هستند؟
علائم افسردگی می‌تواند از خفیف تا شدید متفاوت باشد. این علامت‌ها شامل موارد زیر است:
- احساس غم و اندوه یا داشتن روحیه افسرده
- از دست دادن علاقه یا لذت در فعالیتهایی که قبلا از آنها لذت می‌بردید
- تغییر در اشتها و کاهش یا افزایش وزن غیر مرتبط با رژیم غذایی
- مشکل در خوابیدن یا زیاد خوابیدن
- از دست دادن انرژی یا افزایش خستگی
- افزایش فعالیت بدنی بی هدف یا کند شدن حرکات یا گفتار
(این اقدامات باید آنقدر شدید باشد که توسط دیگران قابل مشاهده باشد)
- احساس بی ارزشی یا گناه
- مشکل در تفکر، تمرکز یا تصمیم‌گیری
- داشتن افکار مرگ یا خودکشی
علائم باید حداقل دو هفته طول بکشد و باید نشان دهنده تغییر در سطح قبلی عملکرد شما برای تشخیص افسردگی باشد.
همچنین، شرایط جسمی مانند مشکلات تیروئید، تومور مغزی یا کمبود ویتامین‌ها نیز می‌تواند علائم شبیه افسردگی ایجاد کند، بنابراین رد علل پزشکی عمومی در تشخیص این بیماری اهمیت دارد.
آمار افسردگی در جهان
افسردگی از هر ۱۵ فرد بزرگسال در هر سال یک نفر را تحت تأثیر قرار می‌دهد. از هر شش نفر نیز یک نفر در مقطعی از زندگی خود دچار افسردگی می‌شود. افسردگی می‌تواند در هر سنی رخ دهد، اما به طور متوسط، اولین بار در اواخر نوجوانی تا اواسط ۲۰ سالگی ظاهر می‌شود. زنان بیشتر از مردان دچار افسردگی می‌شوند. برخی مطالعات نشان می‌دهد که یک سوم زنان در طول زندگی خود یک دوره افسردگی عمده را تجربه خواهند کرد. ژنتیک نیز در ابتلای افراد به این بیماری دخیل است.
تفاوت اختلال افسردگی با اندوه یا غم چیست؟
مرگ یکی از عزیزان، از دست دادن شغل یا پایان یک رابطه، تجربه‌های دشواری برای یک فرد هستند. طبیعی است که احساس غم و اندوه در واکنش به چنین شرایطی ایجاد شود. کسانی که از این موارد رنج می‌برند، ممکن است خود را “افسرده” توصیف کنند.
اما غمگین بودن با افسردگی یکسان نیست. روند سوگ طبیعی است و برای هر فرد منحصر به فرد است و برخی از ویژگی‌های یکسان با افسردگی را نیز دارد. به طور مثال هم غم و هم افسردگی ممکن است شامل اندوه شدید و کناره‌گیری از فعالیت‌های معمول باشد. اما این دو از جهات مهم، متفاوت هستند. مانند:
- هنگام سوگواری، احساسات دردناکی که در فرد وجود دارد، اغلب با خاطرات مثبت متوفی آمیخته می‌شود. در افسردگی شدید، خلق و خو ویا علاقه در بیشتر از دو هفته کاهش می‌یابد.
- در اندوه، عزت نفس معمولاً حفظ می‌شود.اما زمانی که فرد افسرده باشد، احساس بی ارزشی و نفرت از خود شایع است.
- در سوگواری هنگام فکر کردن یا خیال پردازی در مورد پیوستن به عزیز از دست رفته، افکار مرگ ممکن است ظاهر شوند. در افسردگی شدید، افکار متمرکز بر خودکشی، به دلیل احساس بی‌ارزشی یا عدم شایستگی زندگی یا ناتوانی در کنار آمدن با درد افسردگی است.
احساس غم و اختلال افسردگی می‌تواند همزمان نیز وجود داشته باشد. برای برخی افراد، مرگ یکی از عزیزان از دست دادن شغل یا قربانی یک حمله فیزیکی یا یک فاجعه بزرگ بودن، می‌تواند منجر به افسردگی شود. هنگامی که غم و افسردگی همزمان رخ می‌دهد، اندوه شدیدتر است و بیشتر از اندوه بدون افسردگی طول خواهد کشید.
تمایز قائل شدن بین اندوه و افسردگی مهم است و می‌تواند به افراد در دریافت کمک، حمایت یا درمان مورد نیاز کمک کند.
عوامل خطر افسردگی
افسردگی می‌تواند بر همه تأثیر بگذارد، حتی شخصی که به نظر می‌رسد در شرایط نسبتاً ایده آل زندگی می‌کند.
عوامل متعددی می توانند در به وجود آمدن این بیماری نقش داشته باشند. این عوامل شامل موارد مهم زیر است:
- بیوشیمی: تفاوت در برخی مواد شیمیایی در مغز ممکن است به ایجاد علائم افسردگی کمک کند.
- ژنتیک: افسردگی می‌تواند در خانواده‌ها رخ دهد. به عنوان مثال، اگر یکی از دوقلوهای همسان به این بیماری مبتلا شده باشد، دیگری ۷۰ درصد احتمال دارد در زمان زندگی به این بیماری مبتلا شود.
- شخصیت: افراد دارای عزت نفس پایین، که به راحتی تحت فشار استرس قرار می‌گیرند، یا عموماً بدبین به نظر می‌رسند بیشتر در معرض افسردگی هستند.
- عوامل محیطی: قرار گرفتن مداوم در معرض خشونت، غفلت، سوء استفاده یا فقر ممکن است برخی از افراد را در برابر افسردگی آسیب‌پذیرتر کند.
افسردگی چگونه درمان می‌شود؟
خبر خوب این است که افسردگی یکی از قابل درمان‌ترین اختلالات روانی است. بین ۸۰ تا ۹۰ درصد از افراد مبتلا به افسردگی در نهایت به درمان پاسخ می‌دهند. همچنین تقریباً همه بیماران تا حدودی تسکین می‌یابند.
قبل از تشخیص یا درمان، یک متخصص باید یک ارزیابی تشخیصی کامل شامل مصاحبه و معاینه فیزیکی انجام دهد. در برخی موارد، ممکن است آزمایش خون انجام شود تا مطمئن شوید افسردگی به دلیل بیماری یا مشکل تیروئید یا کمبود ویتامین نیست. این ارزیابی علائم خاصی را شناسایی می‌کند و سابقه پزشکی و خانوادگی و عوامل فرهنگی و محیطی را با هدف دستیابی به تشخیص و برنامه ریزی یک درمان بررسی می‌کند.
دارودرمانی
مواد شیمیایی در مغز ممکن است به بهبود افسردگی فرد کمک کند و در درمان آنها موثر باشد. به همین دلیل، ممکن است داروهای ضد افسردگی تجویز شوند تا به افزایش این مواد در مغز کمک کنند. این داروها آرام بخش و اعتیاد آور نیستند. به طور کلی داروهای ضدافسردگی هیچ تأثیر تحریک کننده ای بر افرادی که این اختلال را تجربه نمی‌کنند، ندارند.
این داروها طی یک یا دو هفته اول بهبودی نسبی ایجاد می‌کنند، اما مزایای کامل آن دو تا سه ماه پس از شروع، قابل مشاهده نیست. اگر بیمار پس از چند هفته احساس بهبودی کمی کرد یا اصلا بهبود نیافت، روانپزشک می‌تواند دوز دارو را تغییر دهد یا یک داروی ضد افسردگی دیگر اضافه یا جایگزین کند. در برخی موارد سایر داروهای سلامت روان ممکن است مفید باشند. مهم است که در صورت عدم تأثیر دارو یا عوارض جانبی، پزشک خود را مطلع کنید.
روانپزشکان معمولاً توصیه می‌کنند بیماران پس از بهبود علائم به مدت شش ماه یا بیشتر به مصرف دارو ادامه دهند. درمان نگهداری طولانی مدت ممکن است برای کاهش خطر بروز دوره‌های بعدی برای افراد در معرض خطر بالا پیشنهاد شود.
روان درمانی یا سایکوتراپی
گاهی اوقات این نوع درمان به تنهایی برای درمان موارد خفیف استفاده می‌شود. برای افسردگی متوسط تا شدید، روان درمانی اغلب همراه با داروهای ضد افسردگی استفاده می‌شود. درمان شناختی رفتاری (CBT) نیز در بهبود علائم این بیماری موثر است. CBT نوعی درمان است که بر حل مشکلات در حال حاضر متمرکز است. CBT به فرد کمک می‌کند تا تفکر تحریف شده و منفی را با افکار مثبت و کارآمد جایگزین کند.
روان درمانی ممکن است فقط فرد را درگیر کند، اما می‌تواند شامل دیگران نیز شود. به عنوان مثال، خانواده درمانی یا زوج درمانی می‌تواند به حل مسائل درون این روابط نزدیک کمک کند. گروه درمانی افراد دارای بیماریهای مشابه را در یک محیط حمایتی گرد هم می آورد و می‌تواند به شرکت کنندگان کمک کند تا نحوه برخورد دیگران را در شرایط مشابه یاد بگیرند.
بسته به شدت افسردگی، درمان می‌تواند چند هفته یا بیشتر طول بکشد. در بسیاری از موارد، بهبود قابل توجهی در ۱۰ تا ۱۵ جلسه ایجاد می‌شود.
شوک الکتریکی (ECT)
این درمان برای افراد مبتلا به افسردگی شدید که به دیگر درمان‌ها پاسخ نداده‌اند استفاده می‌شود. ECT شامل تحریک الکتریکی مختصری از مغز، در حالی است که بیمار تحت بیهوشی است. یک بیمار معمولاً دو تا سه بار در هفته و در مجموع شش تا ۱۲ بار درمان ECT دریافت می‌کند. این نوع درمان، معمولاً توسط تیمی از متخصصان پزشکی، شامل روانپزشک، متخصص بیهوشی و پرستار یا دستیار پزشک اداره می‌شود. این نوع درمان از دهه ۴۰ میلادی، مورد استفاده قرار گرفته است. در حال حاضر شوک الکتریکی به عنوان روش اصلی درمان افسردگی، مورد بررسی است.
خودیاری و مقابله
افراد می‌توانند اقدامات زیادی برای کاهش علائم افسردگی انجام دهند. برای بسیاری از افراد، ورزش منظم به ایجاد احساس مثبت و بهبود روحیه کمک می‌کند. داشتن خواب کافی به طور منظم، داشتن رژیم غذایی سالم و اجتناب از مصرف الکل نیز می‌تواند به کاهش علائم این اختلال کمک کند.
افسردگی یک بیماری کاملا واقعی و جدی است. با تشخیص و درمان مناسب اکثریت قریب به اتفاق افراد مبتلا به این بیماری بر آن غلبه خواهند کرد. اگر علائم افسردگی را تجربه می‌کنید، اولین قدم این است که به پزشک خانواده یا روانپزشک مراجعه کنید. درباره نگرانی‌های خود صحبت کنید و درخواست ارزیابی کامل کنید. این یک شروع برای رفع نیازهای سلامت روانی شما است. در غیر این صورت، این بیماری عواقب بعضا جبران ناپذیری خواهد داشت.
آیا می توانید از ابتلا به افسردگی جلوگیری کنید؟
پاسخ روشنی برای این سوال وجود ندارد اما اکثر کارشناسان تصور می‌کنند نمی‌توان از آن جلوگیری کرد. زیرا بیشتر مواردی که شما را بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار می‌دهند، مواردی هستند که نمی‌توانید کنترل کنید، از جمله ژن‌ها، مواد شیمیایی موجود در مغز و عوامل محیطی. برای بسیاری از افراد، افسردگی پس از تغییر یا آسیب دیدگی عمده در زندگی شروع می‌شود. همچنین ممکن است در صورت داشتن مشکل بهداشتی دیگری مانند سرطان، دیابت یا بیماری پارکینسون اتفاق بیفتد.
ممکن است نتوانید کاملاً از خود در برابر این موارد محافظت کنید. اما می توانید نحوه کنترل استرس ناشی از آنها را تغییر دهید. اگر همچنین اگر مبتلا به این بیماری هستید، می‌توانید از بدتر شدن آن جلوگیری کنید.
بیماریهای مشابه با افسردگی
برخی بیماری‌ها نیز وجود دارند که علائم مشابهی از خود نشان می‌دهند. مانند:
- افسردگی پس از زایمان
- افسردگی فصلی
- اختلالات دوقطبی
- افسردگی مداوم
- دیسفوریک پیش از قاعدگی
- اختلال در تنظیم خلق و خو
Thanks for your blog, nice to read. Do not stop.