معمولا همه ساله، در فصول پاییز و زمستان، در بیشتر کشورها ابتلا به بیماری آنفولانزای فصلی شایع می‌شود. اگرچه در بسیاری از موارد، آنفولانزا به خودی خود و بدون نیاز به درمان خاص، بهبود می‌یابد؛ اما در برخی افراد دارای شرایط خاص، این بیماری می‌تواند منجر به شرایط حادتر و حتی مرگ شود.بنابراین لازم است تا افراد، اقداماتی را در جهت پیشگیری از ابتلا به این بیماری انجام دهند. یکی از این اقدامات، زدن واکسن است.
تا پیش از همه گیری کووید ۱۹ در جهان، زدن واکسن آنفولانزا تنها برای گروه‌های در معرض خطر توصیه می‌شد، اما اکنون، زدن این واکسن در تمامی افراد بالای ۶ ماه که منع پزشکی ندارند توصیه می‌شود. در این مقاله شما را با بیماری آنفولانزا، علائم و درمان‌های آن و ضرورت دریافت واکسن آشنا خواهیم کرد.
آنفولانزای فصلی و راه‌های انتقال آن
آنفولانزا، یک بیماری ویروسی است که دستگاه تنفسی را درگیر می‌کند. این ویروس گاهی اوقات باعث بیماری خفیف می‌شود؛ اما گاهی می‌تواند جدی یا حتی کشنده باشد، به ویژه برای افراد بالای ۶۵ سال، نوزادان تازه متولد شده و افرادی که دارای بیماریهای مزمن خاصی هستند.
این بیماری اغلب توسط ویروس‌های آنفلوانزای نوع A یا B ایجاد می‌شود. آنفولانزا از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود. وقتی فرد مبتلا به آنفولانزا، سرفه، عطسه و یا حتی صحبت می‌کند، قطرات ریزی را به اطراف می‌پاشد. به این قطرات تنفسی در اصطلاح دراپلت نیز گفته می‌شود. این قطرات می‌توانند در دهان یا بینی افرادی که در نزدیک فرد آلوده هستند، قرار گیرند. همچنین به ندرت، فرد ممکن است با لمس سطح یا جسمی که ویروس آنفلوآنزا روی آن وجود دارد و سپس لمس دهان، بینی یا احتمالاً چشم‌های خود به این بیماری مبتلا شود.
اپیدمی‌های فصلی عمدتا در زمستان، از مهر(اکتبر) تا اواخر بهمن(مارس) در نیمکره شمالی و از آوریل تا سپتامبر در نیمکره جنوبی رخ می‌دهد. در کشورهای گرمسیری و نیمه گرمسیری، آنفلوانزای فصلی می‌تواند در تمام طول سال رخ دهد.
علائم آنفولانزا چیست؟
علائم آنفولانزا به طور ناگهانی ظاهر می‌شوند. این علائم شامل موارد زیر می‌شوند:
- تب یا احساس تب و لرز
- سرفه کردن
- گلو درد
- آبریزش یا گرفتگی بینی
- بدن درد و احساس در در عضلات
- سردرد
- احساس خستگی
برخی از افراد نیز ممکن است استفراغ و اسهال داشته باشند. این علامت در کودکان بیشتر شایع است.
علائم اورژانسی آنفولانزا
بزرگسالانی که علائم زیر را دارند باید فوراً به دنبال کمک پزشکی باشند:
- مشکلات تنفسی
- درد یا فشار در قفسه سینه یا شکم
- داشتن سرگیجه و یا از دست دادن هوشیاری
- تشنج
- عدم ادرار کردن، که ممکن است نشان دهنده کم آبی بدن است
- درد شدید، ضعف و بی ثباتی
- تب یا سرفه ای که پس از برطرف شدن مجددا بازمی‌گردد
- بدتر شدن سایر شرایط علائم
اگر کودکان علائم زیر را داشته باشد، به مراقبت‌های پزشکی اورژانسی نیاز دارد:
- مشکلات تنفسی
- تنفس سریع و پی در پی
- صورت یا لب های مایل به آبی
- درد قفسه سینه
- کشیدن دنده‌ها به سمت داخل، هنگام تنفس
- دردهای شدید
- کم آبی بدن، به عنوان مثال، ادرار نکردن به مدت ۸ ساعت و گریه بدون اشک
- عدم هوشیاری یا تعامل با دیگران
- تب بالای ۱۰۴ درجه فارنهایت(۴۰ درجه سانتی‌گراد) یا تب با هر درجه‌ای در کودک زیر ۱۲ هفته
- تب یا سرفه ای که از بین می رود اما دوباره عود می کند
- بدتر شدن هر علامت دیگری
نوزادان نیز در موارد زیر نیاز به مراقبت‌های فوری پزشکی دارند:
- نمی‌خواهند کسی آنها را نگه دارد
- رنگ پوست آبی یا خاکستری
- تنفس سریع دارند یا در تنفس مشکل دارند
- تب همراه با بثورات پوستی داشته باشند
- علائمی دارند که پس از برطرف شدن، دوباره برمی‌گردد
- علائم کم آبی بدن را نشان دهد، به عنوان مثال، ادرار نکردن
- بیدار نشوند یا تعامل نکنند
- استفراغ شدید و مداوم داشته باشند
تفاوت علائم آنفولانزا با کووید ۱۹
گاهی اوقات افراد در تشخیص سرماخوردگی، آنفولانزا، کووید ۱۹ و آلرژی دچار مشکل می‌شوند. اگرچه علائم مشترکی بین این موارد وجود دارد، اما تفاوت‌هایی نیز بین آنها مشاهده می‌شود.
به طور مثال، علائم سرماخوردگی معمولاً آهسته‌تر ظاهر می‌شوند و از علائم آنفولانزا شدیدتر نیستند. سرماخوردگی به ندرت باعث تب یا سردرد می‌شود.
علائم COVID-19 و آنفولانزا در زمان‌های مختلف ظاهر می‌شوند و تفاوت‌هایی نیز با هم دارند. علائم کووید ۱۹ به طور کلی ۲-۱۴ روز پس از قرار گرفتن در معرض ویروس، ظاهر می‌شود. در حالی که علائم آنفولانزا معمولاً ۴-۱ روز پس از تماس بروز می‌کنند.
به نظر می رسد کرونا مسری‌تر است و سریعتر از آنفولانزا گسترش می‌یابد. در صورت ابتلا به کووید، ممکن است از دست دادن حس بویایی و چشایی را نیز تجربه کنید. بیماریهای شدید مانند آسیب ریه در کرونا ویروس، بیشتر از آنفلوآنزا است. میزان مرگ و میر با COVID-19این بیماری نیز بیشتر از آنفولانزا است.
چگونه می‌توانیم از ابتلا به آنفولانزا جلوگیری کنیم؟
بهترین راه برای جلوگیری از ابتلا به آنفولانزا این است که هر سال واکسن آن را تزریق کنید. ویروس‌های آنفولانزا به طور مداوم تکامل می‌یابند. لذا هر سال ترکیبات واکسن‌ها نیز تغییر می‌کنند. بنابراین تزریق این واکسن به طور سالانه مورد نیاز خواهد بود.
WHOواکسیناسیون سالانه را برای گروه‌های پرخطر از جمله کارکنان مراقبت های بهداشتی توصیه می‌کند. افراد باید به طور ایده‌آل درست قبل از شروع فصل آنفولانزا واکسینه شوند تا بهترین حفاظت را داشته باشند.اگرچه واکسیناسیون در هر زمان در طول فصل آنفولانزا همچنان می‌تواند از عفونت آنفولانزا جلوگیری کند.
ضرورت دریافت واکسن آنفولانزا برای تمامی افراد
امسال مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها در آمریکا(CDC) واکسیناسیون سالانه آنفولانزا را برای همه افراد ۶ ماه به بالا توصیه می‌کند. واکسن آنفولانزا می‌تواند خطر ابتلا به آنفولانزا و شدت آن را کاهش دهد. این واکسن همچنین خطر ابتلا به بیماری جدی ناشی از آنفولانزا و نیاز به ماندن در بیمارستان را نیز کاهش می‌دهد.
واکسیناسیون آنفولانزا در این فصل اهمیت ویژه‌ای دارد زیرا آنفولانزا و بیماری کروناویروس ۲۰۱۹ علائم مشابهی را ایجاد می‌کنند. ممکن است، این علائم با هم اشتباه گرفته شود. به تبع آن درمان هم سخت‌تر خواهد شد. ضمن آن که امکان ابتلای همزمان به هر دو این بیماری‌ها نیز وجود دارد که بسیار خطرناک خواهد بود.
دریافت همزمان واکسن آنفولانزا و COVID-19 امکان پذیر است و نیازی به فاصله گذاشتن بین آنها وجود ندارد.
راه‌های دیگر برای پیشگیری از ابتلا به آنفولانزا
اگرچه واکسن آنفلوانزا اثرگذاری خوبی دارد اما ۱۰۰٪ موثر نیست، بنابراین مهم است که چندین اقدام برای کاهش شیوع عفونت انجام دهیم، از جمله:
- شستن مداوم دست‌ها با آب و صابون به مدت حداقل ۲۰ ثانیه و یا استفاده از ضدعفونی کننده‌های حاوی الکل
- داشتن تغذیه مناسب و سرشار از ویتامین‌ها و مواد معدنی برای تقویت سیستم ایمنی بدن
- ورزش کردن به طور منظم
- داشتن خواب کافی
- خودداری از دست زدن به صورت، چشم‌ها، بینی و دهان
- پوشاندن صورت هنگام سرفه و یا عطسه و یا استفاده از ماسک
- تمیز کردن سطوح به طور مرتب
- پرهیز از شلوغی و تجمع
همچنین از افرادی که بیمار هستند دوری کنید. در ضمن، اگر بیمار هستید، حداقل ۲۴ ساعت پس از برطرف شدن تب در خانه بمانید تا احتمال انتقال عفونت به دیگران را کاهش دهید.
چه کسانی بیشتر در معرض خطر هستند؟
افرادی که بیشتر در معرض ابتلا به آنفولانزای فصلی شدید هستند عبارتند از:
- زنان باردار در هر مرحله از بارداری
- کودکان زیر ۵ سال
- افراد بالای ۶۵ سال
- افراد مبتلا به بیماریهای مزمن مانند HIV/AIDS، آسم، بیماریهای قلبی و ریوی و دیابت
- کارکنان مراقبت‌های بهداشتی مانند پرستاران و پزشکان
تشخیص بیماری آنفولانزا چگونه است؟
پزشک یک معاینه فیزیکی انجام داده، علائم و نشانه‌های آنفولانزا را بررسی می کند. در صورت نیاز آزمایشی را نیز برای تشخیص ویروس‌های آنفلوانزا تجویز می‌کند.
معمولا در زمان‌هایی که شیوع آنفولانزا گسترده است، ممکن است نیازی به آزمایش نباشد. پزشک در این حالت بر اساس علائم و نشانه‌های شما بیماری را تشخیص می‌دهد.
در برخی موارد، پزشک ممکن است به شما پیشنهاد آزمایش آنفلوآنزا را بدهد. او ممکن است از آزمایش های مختلف برای تشخیص استفاده کند. آزمایش واکنش زنجیره ای پلیمراز یا PCR در بسیاری از بیمارستانها و آزمایشگاهها رایج شده است. این آزمایش ممکن است در مطب پزشک یا بیمارستان انجام شود. آزمایش PCR نسبت به سایر آزمایش‌ها دقیق‌تر است و ممکن است بتواند نوع ویروس آنفولانزا را نیز شناسایی کند.
ممکن است یک آزمایش برای تشخیص هم آنفلوانزا و هم COVID-19 انجام شود. زیرا امکان ابتلای همزمان وجود دارد.
فکر می‌کنم آنفولانزا دارم، آیا باید به پزشک مراجعه کنم؟
اکثر افرادی که به طور کلی سالم هستند نیازی به مراجعه به پزشک برای آنفولانزا ندارند. سیستم ایمنی آنها با عفونت مبارزه کرده و علائم معمولاً به خودی خود برطرف می‌شوند.
اگر فکر می‌کنید آنفولانزا دارید:
- سعی کنید استراحت کرده و مایعات فراوان مصرف کنید.
- علائم خود را پایش کرده و آنها را مدیریت کنید.
- علائم خطر را شناسایی کرده و در صورت بدتر شدن علائم، به پزشک مراجعه کنید.
- مصرف مسکن‌های بدون نسخه را در نظر بگیرید. از داروهای مسکن بدون نسخه مانند استامینوفن یا ایبوپروفن برای مبارزه با درد ناشی از آنفولانزا استفاده کنید. کودکان و نوجوانانی که از علائم شبیه آنفولانزا رهایی می‌یابند، هرگز نباید آسپرین مصرف کنند، زیرا خطر سندرم ری، یک بیماری نادر اما بالقوه کشنده در آنها وجود دارد.
- سیگار نکشید.
- از کیسه آبگرم و یا دوش برای تسکین درد خود کمک بگیرید.
این موارد به بهبود شما کمک کرده و از کم آبی بدن نیز جلوگیری می‌کند.
اگر برای علائم خود نیاز به مراجعه به پزشک عمومی دارید، اطمینان حاصل کنید که ابتدا با پزشک تماس بگیرید تا مطمئن شوید در وقت ملاقات شما هیچ فردی در گروه در معرض خطر وجود ندارد.
درمان آنفولانزا چگونه انجام می‌شود؟
در بیشتر مواقع، برای درمان آنفولانزا به چیزی بیشتر از استراحت و مایعات فراوان نیاز ندارید. اما اگر عفونت شدید دارید یا بیشتر در معرض عوارض هستید، پزشک ممکن است داروی ضد ویروسی برای درمان آنفولانزا تجویز کند. این داروها ممکن است بیماری شما را تا یک روز کوتاه کرده و از عوارض جدی جلوگیری کنند.
عوارض جانبی داروهای ضد ویروسی ممکن است شامل تهوع و استفراغ باشد. در صورت مصرف دارو با غذا این عوارض جانبی کاهش خواهند یافت.
مصرف آنتی بیوتیک‌ها هیچ اثری در درمان آنفولانزا و دیگر بیماریهای ویروسی ندارند. بنابراین از مصرف آنها خودداری کنید. چنانچه عفونت باکتریایی همراه با آنفولانزا داشته باشید، احتمال تجویز آنتی بیوتیک برای شما وجود خواهد داشت.
توجه کنید که از مصرف هرگونه داروی ضد ویروسی، آنتی بیوتیک و دیگر داروهای درمانی، بدون تجویز پزشک و توصیه داروها به افرادی با علائم مشابه خودداری کنید.
نکته‌ی دیگری که باید به آن توجه کنید، این است که داروهای گیاهی نیز مانند سایر داروها نیاز به تجویز پزشک دارند. هیچ دارویی به صرف گیاهی بودن، ایمن و بدون عوارض جانبی نیست. از عمل کردن به توصیه‌های افراد غیر متخصص و از منابع غیر معتبر به طور جدی خودداری کنید.
