با آمدن فصل پاییز شاهد بیماری آنفولانزا در بین افراد هستیم که اکثرا تا فصل بهار ادامه دارد. این بیماری همراه با عطسه، سرفه و احساس خستگی بوده و شدت آن در میان افراد مختلف متفاوت است.
شناخت این بیماری، روش‌های پیشگیری، مراقبت و درمان آن اهمیت ویژه‌ای دارد که در مقاله پیش رو از مجله داروخانه آنلاین اندرز به انواع آنفولانزا، علائم و درمان آن می‌پردازیم.
بیماری آنفولانزا چیست ؟
آنفولانزا یک عفونت ویروسی است که به سیستم تنفسی فرد حمله می‌کند. این بیماری بینی، گلو، ریه و باقی اعضای سیستم تنفسی را درگیر می‌کند و شدیدا مسری است که دوره آن حدود ۴ روز است.
این بیماری در بیشتر افراد به صورت خود به خود درمان می‌شود، اما گاهی این ویروس ساده باعث عوارضی شدید و حتی مرگ آور در بیماران می‌شود. ویروس آنفولانزا یک ویروس پوشش دار است که بسته به شرایط محیطی می‌تواند تا چندین ساعت در محیط زنده بماند و بسته به نوع ویروس، در برابر گرما و PH پایین نیز آسیب‌پذیر هستند. این ویروس از آنجایی که حلال در چربی است به مواد شوینده حساسند.
معرفی انواع آنفولانزا
به طور کلی آنفولانزا به چهار نوع A، B، C، D تقسیم بندی می‌شود. انواع آ و ب عامل بیشتر همه گیری‌های واگیردار و سالانه بوده و نوع سی آن عامل سرماخوردگی‌های ساده‌تر با شدت کمتر و رایج است و نوع دی تاکنون در انسان گزارشی داده نشده و تنها برای دام‌های زنده بیماری زایی می‌کند.
آنفولانزای نوع A
این نوع از آنفولانزا در بین انسان، حیوانات و پرندگان نیز دیده می‌شود. این ویروس دارای دو نوع پروتئین به نام‌های HA (هماگلوتینین) و NA (نورآمینیداز) در سطح خود است که به دلیل جهش پذیر بودن باعث ایجاد طیف وسیعی از انواع ویروس‌های آنفولانزا نوع A می‌شود که سه گونه شناخته شده آن شامل موارد زیر است:
آنفولانزا H1N1: این نوع با نام آنفولانزا خوکی یا اسپانیایی شناخته می‌شود که به عنوان مرگبارترین ویروس پاندمیک آنفولانزا نام برده می‌شود. این ویروس عامل پاندمی در سال ۱۹۱۸ و ۲۰۰۹ میلادی بود.
آنفولانزا H3N2: این نوع از انفولانزا جهش یافته H1N1 بوده که بعد از سال ۲۰۰۹ و تا سال ۲۰۱۹ یکی از عامل‌های همه گیری در کنار دیگر انواع آنفولانزا بوده و می‌تواند انسان، خوک، پرندگان و کلیه پستانداران را آلوده کند.
آنفولانزا H5N1: این نوع با نام آنفولانزا پرندگان شناخته می‌شود و در سال ۲۰۰۵ گزارش شد. این ویروس ابتدا در پرندگان وحشی، سپس در پرندگان اهلی و سرانجام در انسان توانایی بیماری‌زایی خود را آشکار کرد.
H5N1 یکی از انواع آنفولانزای مرغی است که باعث بروز عفونت‌های شدید می‌شود و میزان مرگ و میر بسیار بالایی دارد. آنفولانزای پرندگان یا مرغی با علائمی نظیر سرفه خشک، تب بالای ۳۸ درجه، صدای خش دار، آبریزش بینی و درد استخوان‌ها در بدن انسان همراه است.
آنفولانزا نوع B
این نوع آنفولانزا فقط در انسان گزارش شده است و از نوع اول شدت و قدرت کمتری دارد. همچنین شامل دسته بندی خاصی نیست و بر اساس جایی که شیوع پیدا کرده نام گذاری می‌شود. به طور مثال انواع معروف آن عبارتند از B/ویکتوریا و B/یاماگاتا.
آنفولانزا نوع C
از آنجایی که این آنفولانزا نسبت به دو نوع A و B ضعیف‌تر است، از آن به عنوان سرماخوردگی ساده ویروسی یاد می‌شود. افراد مبتلا به این ویروس پس از چند روز و به سادگی بهبود پیدا می‌کنند و معمولا موجب همه گیری وسیع نمی‌شود.
آنفولانزا نوع D
در مورد دسته بندی این نوع از آنفولانزا هنوز شک‌ها و سوال‌هایی وجود دارد. این نوع معمولا بر دام‌ها اثر می‌گذارد و تاکنون موردی از ابتلای انسان به آن گزارش نشده است.
علائم آنفولانزا کدام است؟
در ابتدا ممکن است آنفولانزا با علائمی مثل آبریزش بینی، عطسه و گلودرد همانند سرماخوردگی عادی همراه باشد. اما سرماخوردگی معمولا به آرامی پیشرفت می‌کند، در حالی که علائم آنفولانزا به طور ناگهانی ظاهر می‌شود و شدت بیشتری دارد. افراد مبتلا به انواع آنفولانزا علائم زیر را شاهد هستند:
- تب یا احساس تب
- لرز و تعریق
- سرفه خشک و مداوم
- تنگی نفس
- گلو درد
- آبریزش یا گرفتگی بینی
- درد عضله یا بدن درد
- سردرد
- چشم درد
- احساس خستگی و ضعف
- استفراغ و اسهال
توجه داشته باشید که علائم آنفولانزا کودکان به شکلی متفاوت است و در صورت مشاهده علائم زیر سریعا به پزشک مراجعه نمایید:
- تنگی نفس
- لب‌های کبود
- درد در قفسه سینه
- از دست رفتن آب بدن کودک
- درد شدید
- تشنج
روش‌های تشخیص آنفولانزا چیست؟
معمولا با مراجعه به پزشک و با معاینه بالینی فرد مشکوک به بیماری و با توجه به علائم و اظهارات بیماری تشخیص اولیه داده می‌شود، ولی اخیرا با بروز بیماری‌های وسیعی مانند سرماخوردگی و کرونا، تست‌های مختلف آزمایشگاهی مانند تست‌های سرولوژی جهت دقیق ترین روش برای تشخیص آنفولانزا است.
ولی به صورت کلی تشخیص آنفولانزا در ۳ مرحله صورت می‌گیرد:
- بررسی شخصی و اظهارات بیمار به پزشک: در این مرحله فرد متوجه بروز علامت‌های اولیه در بدن خود شده و شدت بیماری طی ساعات اولیه و روز اول تا دوم افزایش می‌یابد.
- معاینه بالینی توسط پزشک: فرد با مراجعه به پزشک و چکاب حفره گوش، انتهای گلو و گوش دادن به صدای ریه‌ها بیماری تشخیص داده می‌شود و به بیمار داروهای آنتی بیوتیک و … تجویز می‌کند.
- تست‌های آزمایشگاهی به دستور پزشک معالج: آزمایش‌های تشخیص آنفولانزا شامل تست‌های مختلفی مثل تست آنتی بادی آنفولانزا (به روش سرولوژی) یا تست‌های ژنتیک مولکولی مثل تست آر تی پی سی آر تایید کننده حضور یا عدم حضور ویروس یا دیگر موارد ممکنه است.
روش های درمان آنفولانزا
با توجه به شدت بیماری روش‌های درمان آنفولانزا نیز متفاوت است. به طور کلی می‌توان درمان را به دو روش درمان خانگی و درمان با دارو تقسیم کرد.
درمان خانگی آنفولانزا
با انجام مراحل زیر می‌توانید به درمان آنفولانزا در منزل بپردازید:
- به اندازه کافی مایعاتی همچون آب ولرم و جوشیده، سوپ داغ، دم نوش‌های گرم، آب میوه‌های طبیعی مصرف کنید.
- نظافت شخصی را رعایت کنید و مدام دستتان را با آب و صابون بشویید.
- غرغره آب نمک فراموش نشود.
- به اندازه کافی استراحت کنید.
درمان دارویی
اگر شدت و شرایط بیماری به گونه ای بود که با مراقبت‌های خانگی قابل کنترل و درمان نبود باید به پزشک مراجعه و داروی سرماخوردگی و آنفولانزا را مصرف کنید.
چگونه از آنفولانزا پیشگیری کنیم؟
علت اصلی بروز علائم آنفولانزا و سرماخوردگی این است که بدن شما تمام منابع خود را صرف مبارزه با ویروس‌ها و عفونت‌های ناشی از آن می‌کند.
با رعایت چند نکته ساده می‌توان از ابتلا به ویروس آنفولانزا پیشگیری کرد:
- تزریق واکسن آنفولانزا در زمان مناسب
- شست و شوی مداوم دست و صورت
- خرید ماسک فیلتر دار
- خودداری از روبوسی و دست دادن به افراد
- رعایت رژیم غذایی ساده و سالم
- استفاده مداوم از محلول آنتی باکتریال
- عدم استعمال دخانیات و عدم مصرف مواد مخدر
چه کسانی بیشتر در معرض خطر بیماری آنفولانزا هستند؟
کودکان زیر یک سال، افراد سالمند بالای ۶۵ سال، کسانی که از بیماری‌های نقص سیستم ایمنی رنج می‌برند، کسانی که در اماکن عمومی رفت و آمد بیشتری دارند، در معرض خطر ابتلا به ویروس آنفولانزا هستند.
واکسن آنفولانزا برای چیست؟
یکی از بهترین و موثرترین راه‌های پیشگیری و جلوگیری از انتشار ویروس آنفولانزا دریافت واکنس آنفولانزا است. با دریافت این واکسن بدن شما نسبت به آن سویه از ویروس آنفولانزا پادتن ترشح خواهد کرد.
این پادتن‌ها شما را در مقابل ویروس ایمن خواهند کرد. در این صورت اگر بعدها به ویروس آنفولانزا مبتلا شوید، علائم شما ضعیف‌تر خواهند بود.
دریافت این واکسن برای افرادی که در معرض ریسک بیشتری هستند ضروری است، این افراد عبارتند از:
- زنان حامله
- کودکان زیر ۵ سال
- افراد ۱۸ ساله و سن کمتر که تحت درمان بیماری آسم هستند
- افراد مسن تر از ۶۵ سال
- افرادی که شاخص توده بدنی آنها ۴۰ یا بالاتر است
- هر فردی که در خانه سالمندان و یا مراکز مراقبت از بیماری‌های مزمن کار یا زندگی می‌کنند
- مراقبان هر یک از گروه‌های بالا
- هر فردی که به بیماری مزمنی مبتلا است
تفاوت آنفولانزا و سرماخوردگی چیست؟
خیلی از افراد فکر می‌کنند که آنفولانزا و سرماخوردگی شبیه به هم باشند، اما این طور نیست و در ادامه به تفاوت این دو بیماری می‌پردازیم. با آشنایی با علائم این دو بیماری تشخیص برای شما راحت‌تر است. جدول زیر به شما در شناسایی علائم و تفاوت آنفولانزا و سرماخوردگی کمک می‌کند.
| علائم و نشانه‌ها | آنفولانزا | سرماخوردگی |
| شروع علائم | ناگهانی | تدریجی |
| تب | معمول – ۳ تا ۴ روز باقی می‌ماند | به ندرت |
| درد | معمول – اغلب شدید | خفیف |
| لرز | معمول | معمول نیست |
| خستگی و ضعف | معمول | برخی اوقات |
| عطسه | برخی اوقات | معمول |
| گرفتگی بینی | برخی اوقات | معمول |
| گلودرد | برخی اوقات | معمول |
| احساس ناراحتی در سینه، سرفه | معمول، می‌تواند شدید باشد | خفیف تا شدید، سرفه خشک |
| سردرد | معمول | به ندرت |
تفاوت آنفولانزا و کرونا چیست؟
در برخی از موارد علائم کوید ۱۹، آنفولانزا و آلرژی بسیار شبیه به هم هستند و بررسی تفاوت آنفولانزا و کرونا دشوار است. با این حال تفاوت‌هایی در آنها وجود دارد.
علائم اصلی کوید ۱۹ عبارتند از:
خستگی، تب، سرفه، تنگی نفس.
علائم آنفولانزا مشابه کوید ۱۹ است اما تب و بدن درد نیز به آنها اضافه می‌شود. اما ممکن است در بیماری آنفولانزا دچار تنگی نفس نشوید. علائم آلرژی معمولا مزمن تر است و شامل عطسه، سرفه و خس خس سینه است.
| آنفولانزا | کرونا |
| تب (شدید نیست) | سرفه |
| سردرد و سرفه | گلودرد |
| لرز | تب |
| گلو درد | تنگی نفس |
| درد ماهیچه‌ها | بدتر و شدیدتر شدن علائم |
کلام آخر
در این مطلب شما را با انواع آنفولانزا ، علائم و روش‌های پیشگیری از این ویروس آشنا کردیم. نهایتا باید گفت که برای کمک به کنترل شیوع این بیماری در جامعه، در خانه بمانید و افراد بیمار را تا حداقل ۲۴ ساعت بعد از قطع تب در خانه نگه دارید.
در صورت بروز علائمی مانند عطسه، سرفه، احساس خستگی و … حتما به پزشک مراجعه کنید تا به تشخیص سریع‌تر بیماری شما کمک کند. سوالات خود را می‌توانید در بخش نظرات از ما بپرسید تا پزشکان ما در کمترین زمان به آنها پاسخ دهند.
