کیست تخمدان چیست؟

جالب است بدانید که بسیاری از بانوانی که سیکل قاعدگی فعال دارند، بدون اینکه اطلاعی داشته باشند حداقل یک بار کیست تخمدان داشته اند. بسیاری از بانوان مشکلاتی مانند اختلال قاعدگی و موهای زائد صورت دارند و نمی دانند برای حل این مشکلات چه باید بکنند. در برخی موارد با مراجعه این افراد به متخصص زنان کیست تخمدان تشخیص داده می شود.

متاسفانه به دلیل باورهای غلط گذشته هنوز هم بعضی از دختران به دلیل عدم اطلاع از اهمیت این موضوع ها آن را حتی با خانواده هم در میان نمی گذارند. 

کیست تخمدان چیست؟

تخمدان ها یک جفت غده بیضوی شکل هستند که دردو طرف رحم قرار دارند و ازطریق لوله های فالوپ به یکدیگر متصل شده اند. تخمدان ها هورمون هایی مانند پروژسترون و استروژن (هورمون هایی که عادت ماهیانه را تنظیم می کنند) و تخمک را تولید می کنند. در یک فرد سالم هر ماه یک تخمک کامل شده و به داخل رحم پرتاب می گردد. در افرادی که دارای کیست تخمدان هستند، تخمک کامل می شود اما به داخل رحم پرتاب نمی شود.

کیست تخمدان، توده های کیسه مانندی هستند که درونشان پر از مایع است که در داخل یا روی تخمدان رشد می کنند. اندازه این کیست ها به کوچکی نخود یا به بزرگی یک پرتقال است و در زمان تخمک گذاری ایجاد می شوند. بیشتر کیست های تخمدان خود به خود یا با مصرف قرص در مدت ۶ تا ۸ هفته از بین می روند. اغلب کیست ها بدون علامت هستند، اما برخی از آن ها می توانند دردناک باشند یا قاعدگی سخت ایجاد کنند.

علائم کیست تخمدان چیست؟

علائم کیست تخمدان زمانی خود را نشان می دهند که کیست تخمدان بزرگ باشد. برخی از نشانه های آن شامل نفخ شکم، قاعدگی نامنظم، استخوان لگن دردناک، درد هنگام رابطه جنسی، احساس تهوع، احتمال استفراغ، حرکات روده دردناک، درد در ناحیه شکم، کمر یا ران می شود.

علائم کیست تخمدان بدخیم عبارتند از تب، ضعف و سرگیجه، تنفس سریع و پی در پی و درد شدید لگن که نیاز به مراقبت سریع پزشکی دارند.

چه غذاهایی برای کیست تخمدان مضر است؟

برخی از انواع رژیم غذایی احتمال ابتلا به کیست تخمدان را افزایش می‌دهند و همچنین می‌توانند عامل تشدید کننده علائم آن باشند. با وجود اینکه تحقیقات بیشتری نیاز است تا رابطه مواد غذایی را با بیماری کیست‌ تخمدان بررسی کنند، برخی غذاهای مضر برای کیست شناخته شده هستند. اولین قدم برای تغییر رژیم غذایی اطلاع از این مسئله است که چه غذاهایی برای کیست خوب نیست و خوردن چه چیزی باعث کیست تخمدان می شود.

مواد غذایی حاوی چربی‌های ترانس

تحقیقات انجام گرفته حاکی از آن است که مصرف بالای چربی‌های ترانس ارتباط مستقیمی با تشکیل کیست‌های تخمدانی دارد. چربی‌های ترانس به مقدار زیادی در غذاهای حاضری، سرخ شده و فرآوری شده وجود دارند. این موارد جزء غذاهای مضر برای کیست تخمدان محسوب می‌شوند و قطع یا کاهش مصرف آن‌ها برای درمان این بیماری توصیه می‌شود. بنابراین، تا حدی که امکان دارد غذاهایی مانند سیب‌زمینی سرخ کرده، مارگارین و گوشت قرمز یا فرآوری شده را از رژیم غذایی خود حذف کنید.

مواد غذایی دارای گلوتن

یکی دیگر از مواد غذایی مضر برای کیست تخمدان گلوتن است که در گونه‌های سردسیری غلات مانند گندم و جو وجود دارد. تحقیقات انجام گرفته حاکی از آن است که حذف گلوتن از رژیم غذایی می‌تواند موجب کاهش درد در زنان مبتلا به کیست تخمدان شود. آرد گندم که حاوی گلوتن است، در تهیه انواع رشته، نان و شیرینی کاربرد دارد. برای مثال، رشته فرنگی و ماکارونی که از آرد گندم ساخته شده‌اند، بهتر است از رژیم غذایی حذف شوند. در عوض، می‌توان این مواد غذایی را با پاستای تهیه شده از آرد لوبیا یا عدس جایگزین کرد.

مواد غذایی دارای فودمپ‌ها

فودمپ‌ها یا همان FODMAPs به گروهی از کربوهیدرات‌ها گفته می‌شود که در بسیاری از مواد غذایی از جمله برخی غلات، حبوبات، سبزیجات، میوه‌ها و فرآورده‌های لبنی یافت می‌شوند. مطالعات نشان می‌دهند که کاهش مصرف فودمپ‌ها در رفع علائم سندروم روده تحریک پذیر و بیماری کیست تخمدان تاثیر بسزایی دارد.

مواد غذایی محرک و التهاب زا

برخی از مواد غذایی که در تنظیم هورمون‌های بدن به ویژه استروژن اثرگذار هستند، می‌توانند شرایط را برای زنان مبتلا به کیست تخمدان دشوارتر کنند. علاوه بر این، برخی مواد خوراکی، التهاب‌زا هستند و منجر به پیشروی بیماری و دردناک‌تر شدن علائم آن می‌شوند. الکل، کافئین، گلوتن، گوشت قرمز و چربی‌های اشباع از جمله مواد خوراکی محرک و التهاب‌زا هستند. همچنین، بهتر است از مصرف زیاد کربوهیدرات‌های تصفیه شده که التهاب و مقاومت به انسولین را در بدن تشدید می‌کنند، اجتناب کرد. نان سفید، کلوچه، دسرهای شیرین و هر فرآورده‌ای که با آرد سفید تهیه شود، جزء این دسته از کربوهیدرات‌های تصفیه شده هستند.

مواد قندی نیز با افزایش مقاومت به انسولین در بیماری کیست تخمدان اثر تشدید کننده‌ای دارند و جزء غذاهای مضر برای کیست تخمدان هستند. شکر از جمله کربوهیدرات‌های فرآوری شده و مضر است و توصیه می‌شود در حد امکان از مصرف آن خودداری گردد.

مواد قندی در غذاهای مختلفی از جمله کربوهیدرات‌هایی مانند نان و پاستا و نوشیدنی‌هایی مانند نوشابه و آب میوه‌های صنعتی وجود دارند. فروکتوز و دکستروز در مقایسه با شکر منابع سالم‌تری برای مصرف کربوهیدرات شیرین هستند.

چه غذاهایی برای کیست تخمدان مفید است؟

پس از بررسی اینکه چه غذاهایی برای کیست تخمدان مضر است، نوبت به شناخت غذاهای جایگزین و مفید می‌رسد. غذاهای مفید برای کیست تخمدان به تنظیم سطح هورمون‌ها کمک می‌کنند و از این طریق علائم بیماری را تضعیف می‌سازند.

مواد غذایی فیبردار

اصلی‌ترین علت تشکیل کیست تخمدان، هورمون استروژن است که نقش اصلی را در تقسیم و تکثیر سلول‌های جدار رحم و سلول‌های تخمدانی برعهده دارد. رژیم غذایی پر فیبر، میزان جذب مجدد استروژن را در بدن کاهش می‌دهد و به تنظیم سطح هورمون‌ها کمک می‌کند. میوه‌ها و سبزیجات بهترین منبع فیبر برای این منظور هستند.

علاوه بر این، مصرف دانه‌های غنی از فیبر مانند کتان به همراه سالاد و سوپ رژیم مفیدی است. غذاهای پر فیبر همچنین از راه کم کردن مقاومت به هورمون انسولین و کاهش قند خون می‌توانند برای زنان مبتلا به کیست تخمدان مفید باشند.

غذاهای پروتئین دار بدون چربی

غذاهای پروتئین دار بدون چربی بسیار مغذی هستند و به حفظ تعادل وزن بدن و تنظیم سطح هورمون‌ها کمک می‌کنند. با وجود اینکه منابع پروتئین بدون چربی مانند مرغ و ماهی فیبر لازم را تأمین نمی کنند اما گزینه غذایی سالمی برای زنان دارای کیست تخمدان هستند.

مواد غذایی حاوی امگا ۳

امگا ۳به کنترل اختلالات هورمونی در بیماری کیست تخمدان کمک می‌کند. ماهی‌های چرب مانند سالمون و ساردین گزینه مناسبی برای جذب حداکثری اسیدهای چرب امگا ۳ هستند.  دانه‌های کتان نیز که حاوی امگا ۳ هستند، می‌توانند در کاهش سطح هورمون‌ آندروژن موثر باشند.

مواد غذایی ضد التهاب

مواد غذایی ضد التهاب در کاهش درد ناشی از کیست تخمدان تاثیر مثبتی دارند. برخی از غذاها و ادویه‌های ضد التهابی شامل گوجه‌ فرنگی، زردچوبه، کلم پیچ، روغن زیتون و بادام می‌شوند. علاوه بر این‌ها، چای بابونه خواص آرامبخش و تسکین دهنده دارد و در کاهش دردها و علائم کیست تخمدان موثر است.

انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی

انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی که اغلب در سبزیجات و مکمل‌های غذایی وجود دارند، از اهمیت بالایی برای درمان کیست‌ تخمدان و کاهش علائم آن برخوردار هستند. مصرف ویتامین‌های A و E که خواص آنتی اکسیدانی دارند، برای پیشگیری یا درمان کیست تخمدان به بیماران توصیه می‌شود. ویتامین A به طور طبیعی در بسیاری از غذاها همچون نخود فرنگی، اسفناج، هویج، کلم پیچ، کلم بروکلی، تخم‌ مرغ و سیب زمینی شیرین وجود دارد.

علاوه بر این‌ها، مصرف قرص ویتامین ای برای درمان کیست تخمدان تاثیر مثبتی دارد. قرص ویتامین ای برای درمان کیست تخمدان از بدن در برابر صدمات ناشی از رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کند. علاوه بر قرص ویتامین ای برای درمان کیست تخمدان از مواد غذایی سرشار از منیزیم مانند موز و بادام و مواد مغذی حاوی سلنیوم مانند انواع آجیل و جو دوسر نیز استفاده می‌شود.

فرق کیست تخمدان با فیبروم رحم چیست؟

بسیاری از بیماری های رحمی و نشانه های آن ها به یکدیگر شبیه هستند و سردرگمی ایجاد می کنند. فرق کیست با فیبروم رحم چیست؟

تومورها سفت و فشرده هستند که از سلول های عضلانی صاف و بافت همبند داخل رحم تشکلیل می شوند؛ درحالی که کیست های تخمدان کیسه هایی پر از مایع هستند.

تنها شباهت بین فیبروم رحم و کیست تخمدان این است که هر دو می توانند باعث ایجاد درد در ناحیه لگن و شکم شوند. اگر متوجه درد در یک طرف خاص شدید، ممکن است تنها نشانه کیست تخمدان باشد و اگر نشانه هایی دارید که بر ادرار یا قاعدگی اثر می گذارد، می تواند نشان دهنده فیبروم رحم باشد.

راه های درمان کیست تخمدان چیست؟

درمان کیست تخمدان با توجه به نوع آن انجام می شود. بسیاری از این کیست ها پس از گذشت چند سیکل قاعدگی، خود به خود بهبود پیدا می کنند. درمان زمانی انجام می شود که کیست تدام پیدا کند، پاره شود و یا پس از مدتی دوباره ظاهر شود. درمان های پزشکی کیست تخمدان عبارتند از :

• داروهای ضد بارداری: این قرص ها به منظور تنظیم هورمون ها و کاهش خطر رشد بیشتر کیست ها تجویز می شوند.
• لاپاراسکوپی: این روش در صورتی که کیست شما خوش خیم باشد و با هدف حذف کیست تخمدان به طور کامل انجام می شود. چهار برش کوچک روی شکم و زیر ناف ایجاد شده و با وسایل تخصصی و پیشرفته که مجهز به دوربینی با بزرگ نمایی ۱۵-۲۰ هستند، جراحی با دقت بسیار انجام می شود.

لاپاراتومی: اگر کیست شما بزرگ باشد، برش بزرگی به صورت طولی یا عرضی روی شکم ایجاد شده و پزشک کیست را خارج می کند. سپس از کیست نمونه برداری می کند و در صورتی که سرطان زا باشد، ممکن است نیاز باشد که رحم و تخمدان ها برداشته شوند.

در این مطلب به این موضوع پرداخته شد که کیست تخمدان چیست و مصرف چه غذاهایی برای کیست خوب نیست. پس از شناخت آنکه چه غذاهایی برای کیست تخمدان مضر است، بایستی مواد غذایی سالم را جایگزین آن‌ها کرد. با انتخاب رژیم غذایی مناسب می‌توان علائم کیست تخمدان را کاهش داد و از پیشروی بیماری جلوگیری کرد. تغییر رژیم غذایی و پیروی از راهکارهای توصیه شده تحت نظارت پزشک معالج، نقش اصلی را در کنترل بیماری کیست تخمدان دارند.

منابع :

medicalnewstoday.com

lybrate.com

healthline.com

timesofindia.indiatimes.com