بدن انسان متشکل از میکروارگانیسم‌هایی است که در بسیاری از عملکردهای بدن نقش دارند. بسیاری از مردم با این ایده که باکتری‌های روده برای سلامتی مهم هستند آشنا هستند. با توجه به مکان آنها، ممکن است فرض کنید که این نقش فقط در مورد هضم و جذب غذاست. اما شواهدی در حال افزایش است که میکروب‌های روده ما با ذهن و قلب، به روش‌های قابل توجهی تعامل دارند. باکتری‌های روده با افسردگی، اضطراب و مناطقی از مغز که احساسات را پردازش می‌کنند نیز مرتبط است.
در جدیدترین تحقیقات منتشر شده، ارتباط این باکتری‌ها با سندرم پس از کووید ۱۹حاد (PACS) یا کووید طولانی مدت نشان داده شده است. بسیاری از افرادی که از COVID-19 بهبود می‌یابند، علائم ماندگاری مانند خستگی، ضعف عضلانی و بی‌خوابی را گزارش می‌دهند که در مجموع به عنوان کووید طولانی مدت یا Long Covid شناخته می‌شود.
تحقیقات قبلی نیز نشان داده بود که افرادی که COVID-19 شدید را تجربه می‌کنند، به دیس‌بیوز روده، اختلالی در جامعه میکروارگانیسم‌های ساکن در روده، مبتلا می‌شوند. یک مطالعه جدید اولین شواهد را نشان می‌دهد که ممکن است بین دیس بیوز روده و کووید طولانی مدت نیز ارتباط وجود داشته باشد.
بنابراین آزمایش‌های بالینی آینده می‌توانند پروبیوتیک‌ها و تغییرات رژیم غذایی را به عنوان درمان‌های بالقوه برای کووید طولانی بررسی کنند.
باکتری‌های روده چیست؟
در داخل روده شما ۳۰۰ تا ۵۰۰ نوع مختلف باکتری وجود دارد که حاوی نزدیک به ۲ میلیون ژن هستند. آنها با دیگر ارگانیسم‌های کوچک مانند ویروس‌ها و قارچ‌ها جفت می‌شوند و چیزی به نام میکروبیوتا یا میکروبیوم می‌سازند.
مانند اثر انگشت، میکروبیوتای هر فرد منحصربه‌فرد است. به عبارت دیگر ترکیب باکتری‌ها در بدن شما با ترکیب سایرین متفاوت است. این تا حدی توسط میکروبیوتای مادر و محیطی که در بدو تولد در معرض آن قرار می‌گیرید، همچنین تا حدودی بر اساس رژیم غذایی و سبک زندگی شما تعیین می‌شود.
باکتری‌ها در سراسر بدن زندگی می‌کنند، اما آنهایی که در روده هستند ممکن است بیشترین تاثیر را بر سلامتی داشته باشند. آنها کل سیستم گوارش را پوشش می‌دهند. بیشتر آنها در روده‌ها و به ویژه روده بزرگ زندگی می‌کنند. آنها همه چیز را از متابولیسم گرفته تا خلق و خو و سیستم ایمنی بدن تحت تاثیر قرار می‌دهند.
علائم روده ناسالم
تحقیقات نشان می‌دهد که علائم روده ناسالم را می‌توان در سراسر بدن مشاهده کرد:
ناراحتی گوارشی:
ناراحتی مکرر معده که با گاز، نفخ، درد شکم، اسهال و یبوست مشخص می‌شود، می‌تواند از علائم سندرم روده تحریک پذیر (IBS) باشد. بر اساس یک بررسی، عدم تعادل در باکتری‌های روده ممکن است عاملی برای IBS برای برخی افراد باشد.
سندرم خستگی مزمن:
وضعیتی که با خستگی شدید مشخص می‌شود که حداقل شش ماه طول می‌کشد، ممکن است با عدم تعادل در میکروبیوم روده مرتبط باشد. محققان همچنین دریافتند که تقریباً نیمی از افراد مبتلا به سندرم خستگی مزمن به IBS نیز مبتلا هستند.
افزایش وزن:
شواهدی از ارتباط بین چاقی و اختلالات در باکتری‌های روده وجود دارد. یک مطالعه نشان می‌دهد که دستکاری میکروبیوم روده ممکن است یک استراتژی برای تسهیل کاهش وزن و جلوگیری از چاقی در انسان باشد.
بیماری‌های خودایمنی:
براساس یک مطالعه، نوع خاصی از باکتری‌های موجود در روده به نام Bacteroides fragilis پروتئینی تولید می‌کنند که ممکن است باعث شروع برخی بیماری‌های خودایمنی مانند کولیت اولسراتیو، آرتریت روماتوئید و مولتیپل اسکلروزیس شود.
شرایط پوستی:
عدم تعادل در میکروبیوم روده می‌تواند به چندین اختلال پوستی از جمله آکنه، درماتیت آتوپیک یا اگزما و پسوریازیس کمک کند.
آلرژی:
یک میکروبیوم ناسالم روده می‌تواند در آلرژی‌ها، از جمله حساسیت‌های غذایی و حساسیت‌های پوستی نقش داشته باشد.
اختلالات خلقی:
ارتباطی بین سلامت روده و مغز وجود دارد و اختلالات در میکروبیوم روده و التهاب در سیستم عصبی مرکزی ممکن است به اختلالات خلقی مانند افسردگی و اضطراب کمک کند.
میگرن:
در حالی که ارتباط به طور کامل شناخته نشده است، ارتباط روده و مغز نیز ممکن است نقش مهمی در میگرن داشته باشد.
چگونه باکتری‌های موجود در روده با ذهن ارتباط برقرار می‌کنند
این ایده که روده‌ها و ذهن به هم مرتبط هستند به قرن‌ها قبل برمی‌گردد و تأثیر باکتری‌های روده بر سلامت ما سال‌ها در مطبوعات مورد بحث قرار گرفته است. اما اخیرا، پس از هزاران مقاله منتشر شده، درک این ارتباط به شدت افزایش یافته است.
به عنوان مثال، مطالعات نشان می‌دهد که انتقال باکتری‌های روده از افراد افسرده به موش‌های آزمایشگاهی می‌تواند باعث شود که موش‌ها رفتارهایی شبیه افسردگی از خود نشان دهند. مطالعات مشابه روی موش نشان می‌دهد که باکتری‌های روده بر اضطراب تأثیر می‌گذارند.
دکتر کرستن تیلیش، استاد پزشکی در دانشکده پزشکی دیوید گفن در دانشگاه کالیفرنیا، لس آنجلس، مطالعه‌ای را در سال ۲۰۱۳ رهبری کرد که اولین مطالعه‌ای بود که مصرف یک غذای دوستدار باکتری یا پروبیوتیک را نشان داد. در این مطالعه، نواحی آسیب‌دیده در مغز مرتبط با پردازش عواطف و احساسات در زنان سالم بدون علائم روان‌پزشکی بررسی شد. چهار سال بعد، تیم او پروفایل‌های باکتریایی خاص روده را با تفاوت‌های مغزی در آن مناطق مرتبط کرد.
ارتباط روده با ذهن به چند بخش تقسیم می‌شود. این باکتری‌ها به سه طریق با مغز و سایر اندام‌ها تعامل دارند. اول، روده و مغز توسط مولکول‌های حمل شده در خون ارتباط برقرار می‌کنند و میکروب‌ها بر آن پیام‌های شیمیایی تأثیر می‌گذارند.
میکروب‌ها همچنین با سیستم عصبی خاص روده که سیستم عصبی روده نامیده می‌شود، تعامل دارند. این میکروارگانیسم‌ها یک ارتباط مستقیم و دو طرفه با مغز از طریق سیستم عصبی مرکزی دارند.
در نهایت، سیستم ایمنی دیواره روده و سایر اجزای ایمنی بدن به میکروب‌های روده پاسخ می‌دهند و بر مغز و اندام‌ها تأثیر می‌گذارند.
سروتونین و دوپامین همچنین در روده یافت می‌شوند. در واقع، بیشتر سروتونین بدن از دیواره روده می‌آید.
باکتری‌های روده همچنین از آنها برای سیگنال دادن به سیستم عصبی روده و ارتباط مستقیم آن با مغز استفاده می‌کنند. پیام‌های باکتریایی همچنین می‌توانند پاسخ‌های سیستم ایمنی بدن را تحریک کنند. بنابراین روده، مغز و سیستم ایمنی با هم تعامل دارند.
چگونه یک میکروبیوم روده سالم را حفظ یا بازسازی کنیم؟
اگر نگران عدم تعادل در میکروبیوم روده خود هستید، با پزشک صحبت کنید.چندین استراتژی می‌تواند یک میکروبیوم سالم روده را بازسازی کند. این راهکارها شامل موارد زیر است:
فیبر غذایی خود را افزایش دهید.
رژیم غذایی نقش مهمی در حفظ سلامت روده ایفا می‌کند. اگر عدم تعادل در باکتری‌های روده وجود دارد، یکی از راه‌های بازگشت به هموستاز روده، افزایش مصرف فیبر غذایی است. فیبر غذایی تنها توسط میکروب‌های ساکن در روده بزرگ قابل تجزیه و تخمیر است. این فرآیند تخمیر اسیدهای چرب با زنجیره کوتاه (SCFAs) را آزاد می‌کند که pH روده بزرگ را کاهش می‌دهد. PH پایین محیطی را ایجاد می‌کند که از رشد برخی باکتری‌های مضر مانند کلستریدیوم دیفیسیل جلوگیری می‌کند.
غذاهایی که باعث افزایش سطح SCFA ها می‌شوند (که گاهی اوقات به آنها پری بیوتیک گفته می‌شود) اشکال خام سیر، پیاز، تره فرنگی، مارچوبه، موز، جلبک دریایی، سبزی قاصدک و کنگر فرنگی اورشلیم هستند. مهم است که غذاهای پری بیوتیک را به آرامی وارد رژیم غذایی خود کنید، زیرا انجام این کار به طور ناگهانی می‌تواند منجر به افزایش گاز و نفخ شود.
پروبیوتیک‌های بیشتری مصرف کنید.
پروبیوتیک‌ها حاوی ارگانیسم‌های زنده هستند. این میکروارگانیسم‌ها معمولاً شامل گونه‌های خاصی از باکتری‌ها هستند که می‌توانند مستقیماً میکروب‌های سالم را به روده شما اضافه کنند. غذاهای حاوی پروبیوتیک شامل ماست، کفیر، تمپه، کامبوچا، کیمچی، میسو و کلم ترش هستند.
پروبیوتیک‌ها را می‌توان به صورت مکمل نیز مصرف کرد. بهتر است قبل از استفاده از هر مکمل پروبیوتیک با پزشک خود صحبت کنید.
یک برنامه ورزشی روتین حفظ کنید.
فعالیت بدنی می‌تواند سلامت باکتری‌های روده را بهبود بخشد. یک مطالعه کوچک نشان داد که یک برنامه ورزشی تنها شش هفته‌ای تأثیر مثبتی بر میکروبیوم روده شرکت کنندگان دارد.
در مورد داروهایی که می‌توانند بر میکروبیوم روده تأثیر بگذارند، با پزشک خود صحبت کنید. برخی از داروها می‌توانند تأثیر منفی بر سلامت روده داشته باشند. یکی از بزرگترین مختل کننده‌ها در تعادل میکروبیوم روده آنتی بیوتیک‌ها هستند. طبق یک بررسی، استفاده از آنتی بیوتیک می‌تواند چندین اثر منفی بر میکروبیوم روده، از جمله کاهش تنوع گونه‌ها، تغییر فعالیت متابولیک، و رشد ارگانیسم‌های مقاوم به آنتی بیوتیک، داشته باشد.
تحقیقات بیشتر نشان داد که چندین داروی رایج می‌توانند میکروبیوم روده را تغییر دهند. مهارکننده‌های پمپ پروتون، که داروهایی هستند که رفلاکس اسید را درمان می‌کنند، با اثرات منفی بر میکروبیوم روده مرتبط هستند. از سوی دیگر، داروهایی برای درمان فشار خون و کلسترول بالا، از جمله دیورتیک‌ها، مسدودکننده‌های بتا و استاتین‌ها، با ترکیب و عملکرد سالم‌تر باکتری‌های روده مرتبط هستند.
اثرات آنتی بیوتیک‌ها بر میکروبیوتای روده
مصرف آنتی بیوتیک‌ها می‌تواند منجر به اختلال در باکتری‌های روده شود. این به دلیل تأثیر متفاوت آنها بر روی انواع مختلف باکتری در روده است. باکتری‌های خاص به ویژه نسبت به آنتی بیوتیک مورد نظر حساس یا مقاوم هستند. این می‌تواند منجر به اسهال مرتبط با آنتی بیوتیک شود و در بیمارستان می‌تواند خطر ابتلا به اسهال شدیدتر ناشی از پاتوژن کلستریدیوم دیفیسیل را افزایش دهد. تأثیر آنتی بیوتیک‌ها معمولاً کوتاه مدت است، اما امکان اختلالات میکروبیوتای روده برای مدت طولانی نیز وجود دارد. شواهدی وجود دارد که مصرف پروبیوتیک‌ها در طول درمان آنتی بیوتیکی می‌تواند خطر ابتلا به اسهال مرتبط با آنتی بیوتیک را کاهش دهد.
